De voorschriften voor het in de handel brengen van nieuwe voedingsmiddelen zijn vastgelegd in Verordening (EU) 2015/2283. Allereerst moet je bepalen of je eigenlijk wel te maken hebt met een nieuw voedingsmiddel. Als dat inderdaad zo is, kan de toelatingsprocedure in gang worden gezet. De procedure start met het indienen van een aanvraag bij de Europese Commissie. Indien de Commissie dit nodig acht, geeft de European Food Safety Authority (EFSA) een advies over de veiligheid van het voedingsmiddel. Als de toelatingsprocedure afgerond is, wordt het voedingsmiddel opgenomen op de Unielijst in de bijlage bij Uitvoeringsverordening (EU) 2017/2470.

Definitie nieuw voedingsmiddel

Nieuwe voedingsmiddelen zijn: levensmiddelen die binnen de Unie vóór 15 mei 1997 niet in significante mate voor menselijke voeding werden gebruikt. Deze levensmiddelen moeten wel onder één van de categorieën uit artikel 2, lid a, van Verordening (EU) 2015/2283 vallen. Je kunt onder andere denken aan levensmiddelen gemaakt van micro-organismen, dieren, planten, schimmels en algen. Voorbeelden hiervan zijn ‘ingevroren, gedroogde en poedervormen van de meelworm’ en ‘gepasteuriseerde Akkermansia muciniphila’ (bacterie). Het eerste voedingsmiddel betreft de larve van de insectensoort Tenebrio molitor (meeltor). Het tweede voedingsmiddel wordt geproduceerd door een bepaalde bacteriestam.

Traditionele levensmiddelen uit een derde land

Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘nieuwe voedingsmiddelen’ en ‘traditionele levensmiddelen uit een derde land’. Een traditioneel levensmiddel uit een derde land voldoet aan de definitie van een nieuw voedingsmiddel. Echter, bij traditionele levensmiddelen uit een derde land zijn enkele categorieën uit artikel 2, lid a, van Verordening (EU) 2015/2283 uitgezonderd. Daarnaast dient een traditioneel levensmiddel uit een derde land een geschiedenis van veilig gebruik als levensmiddel in een derde land te hebben. Een voorbeeld van een goedgekeurd traditioneel levensmiddel uit een derde land is ‘gedroogde bessenpulp’ van koffiebessen. Dit levensmiddel heeft een geschiedenis van veilig gebruik in Jemen, Ethiopië en Bolivia.

Voorwaarden aanvraag

De toelatingsprocedure van een nieuw voedingsmiddel start met het indienen van een aanvraag bij de Europese Commissie. De aanvraag moet voldoende wetenschappelijk bewijs leveren waaruit blijkt dat het voedingsmiddel voldoet aan de volgende voorwaarden:

• Het levensmiddel levert geen veiligheidsrisico voor de menselijke gezondheid;

• Het beoogde gebruik van het levensmiddel is niet misleidend voor de consument, vooral indien het levensmiddel bedoeld is ter vervanging van een ander levensmiddel en de voedingswaarde ervan een significante verandering ondergaat;

• Indien het levensmiddel bedoeld is ter vervanging van een ander levensmiddel, verschilt het daar niet zodanig van dat de normale consumptie ervan uit voedingsoogpunt nadelig is voor de consument.

Eigendomsrechten

De aanvrager kan verzoeken om het nieuwe voedingsmiddel alleen toe te laten op basis van eigendomsrechten, waarbij de wetenschappelijke gegevens uit de aanvraag worden beschermd. Tijdens de periode van gegevensbescherming mag het voedingsmiddel alleen door de aanvrager in de handel worden gebracht. Andere producenten hebben toestemming nodig van de oorspronkelijke aanvrager, óf moeten een nieuwe aanvraag indienen zonder naar de beschermde gegevens te verwijzen.

Beoordeling aanvraag

De Europese Commissie beoordeelt of een aanvraag voor een novel food voldoet aan de eisen. De Commissie kan indien gewenst de EFSA vragen om een wetenschappelijk advies op te stellen over de veiligheid van het beoogde voedingsmiddel. De toelatingsprocedure eindigt met het vaststellen van een uitvoeringshandeling, waarmee het nieuwe voedingsmiddel wordt bijgeschreven op de Unielijst. Voordat deze uitvoeringshandeling kan worden vastgesteld, vraagt de Commissie opnieuw een advies op. Dit advies moet deze keer komen van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders. Alleen als het Comité een positief advies uitbrengt, kan het nieuwe voedingsmiddel worden bijgeschreven op de Unielijst.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Précon Consulting Group, auteur van de Food Law Guide.