29/08/2022: Het tekort aan kunstmest in Europa wordt steeds nijpender. Door de snel gestegen gasprijzen ligt momenteel twee derde van de productiecapaciteit stil. De mindere productie vormt weer een bedreiging voor boeren en consumenten, niet alleen in Europa maar ook tot ver daarbuiten.

Rusland verminderde de gastransporten naar Europa in de nasleep van de invasie van Russische troepen in Oekraïne en de sancties tegen Moskou. De beperking treft industrieën in heel Europa. Meststoffenbedrijven worden bijzonder hard getroffen omdat gas een belangrijke grondstof, maar ook een belangrijke energiebron is voor de sector.

Hoge prijzen

Door de slinkende voorraden zullen de prijzen hoog blijven, wat een bedreiging vormt voor de productiviteit van de boeren, die worden gedwongen het gebruik van de belangrijkste voedingsstof terug te schroeven. Daardoor dreigt voedsel nog duurder te worden voor de consument.

Van export naar import

"Wij vrezen ten zeerste dat, naarmate de aardgasprijzen blijven stijgen, meer fabrieken in Europa gedwongen zullen worden te sluiten", aldus Maximo Torero, hoofdeconoom bij de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties. "Hierdoor zal de EU van een belangrijke exporteur veranderen in een importeur, waardoor de kunstmestprijzen meer onder druk zullen komen te staan, wat ook het volgende plantseizoen zal beïnvloeden."

70% capaciteit

Volgens de Europese sectororganisatie Fertilizers Europe, dat het gros van de kunstmestproducenten op het continent vertegenwoordigt, is momenteel 70 procent van de capaciteit niet in gebruik. "De huidige crisis smeekt om een snel en doortastend optreden van de EU en nationale beleidsmakers voor zowel de energie- als de meststoffenmarkt," zei Jacob Hansen, directeur-generaal van Fertilizers Europe, in een verklaring.

Lagere productie

Deze week hebben grote producenten hun productie teruggeschroefd of stopgezet. Daaronder ook het Noorse Yara International, dat ook in het Zeeuwse Sluiskil actief is. Naast de afhankelijkheid van Russisch gas spelen ook de sancties tegen Moskou de bedrijven parten. Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan om kaliumchloride uit Wit-Rusland te kopen.

Mocht Europa een netto-importeur van meststoffen worden, dan zullen de gevolgen van de bevoorradingscrisis zich uitbreiden. De regio zal namelijk gaan concurreren met armere landen, vooral in Afrika, waar de voedselonzekerheid nog wordt verergerd door aanhoudende droogte en conflicten.

Daling voedselprijzen

05/08/2022: De wereldwijde voedselprijzen zijn in juli verder gezakt na het bereiken van recordniveaus eerder dit jaar als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Dit meldt ANP.

Vooral de graanprijs daalde doordat graanschepen uit Oekraïense havens weer veilig over de Zwarte Zee naar Turkije kunnen varen. Toch blijven de voedselprijzen hoog, gaat een steeds groter deel van het besteedbare inkomen van mensen op aan eten en dreigt in arme landen een voedselcrisis.

De index van wereldvoedselkosten van de Verenigde Naties daalde vorige maand met bijna 9 procent. De index zakte daarmee naar het laagste punt sinds januari, de maand voor de Russische invasie van Oekraïne. De wereldwijde voedselprijzen schoten na de invasie in februari omhoog doordat zowel Oekraïne als Rusland belangrijke exporteurs van graan zijn.

De voedselindex van de VN is gebaseerd op de exportprijzen voor grondstoffen als graan op de wereldmarkt en houdt geen rekening met de prijzen die consumenten in de winkels moeten betalen voor hun voedingsproducten.

Dus hoewel de daling van de marktprijzen een bemoedigend teken is voor consumenten worden ze nog altijd geconfronteerd met hogere prijzen in de winkels. In arme landen worden tientallen miljoenen mensen geconfronteerd met honger en de Afrikaanse Sahel kampt met de ergste voedselcrisis in tien jaar.

01/08/2022: Het eerste vrachtschip dat na de 'graandeal' kan uitvaren, heeft de haven van Odessa verlaten. Het bulkschip met  26.000 ton mais vaart over de Zwarte Zee richting Turkije dankzij de afspraken die Oekraïne en Rusland onder leiding van Turkije en de Verenigde Naties in juli hebben gemaakt. Het gaat om het vrachtschip Razoni, dat onder de vlag van Sierra Leone vaart. Dat meldt het coördinatiecentrum in Istanbul dat de veilige uitvoer van graan uit Oekraïne moet garanderen.

25/07/2022: De Turkse president Erdogan is er naar het zich laat aanzien samen met de VN in geslaagd Oekraïne en Rusland ervan te overtuigen dat ze zich moeten inspannen om de Oekraïense graanexport ondanks de oorlog mogelijk te maken. In het Dolmabahce Paleis aan de Bosporus in Istanbul zetten volgens de Turkse regering alle betrokkenen om 15.30 uur hun handtekening onder het Zwarte Zee Initiatief. Het paleis staat aan de zeestraat waar volgens de akkoorden straks weer een heleboel graan uit Oekraïne voorbij komt varen. VN-topman António Guterres is naar Istanbul gegaan om bij de ondertekening van het akkoord te zijn. Erdogan is als gastheer ook aanwezig.

Schrappen sancties

Dat graan gaat veelal over de Zwarte Zee en de belangrijkste Oekraïense havens zijn door de oorlog geblokkeerd. Er ligt zeker 20 miljoen ton graan opgeslagen. Oekraïners hebben mijnen gelegd om Russische marinevaartuigen uit de buurt te houden en Rusland blokkeert havens. Moskou heeft altijd gezegd dat het de hervatting van de Oekraïense graanexport wil, maar stelde als eis dat ook de Russische export makkelijker moet worden gemaakt door het schrappen van westerse financiële sancties.

Prijsstijgingen en voedselschaarste

Volgens Turkse zegslieden zijn er toezeggingen gedaan door de EU en westerse mogendheden dat handelssancties die Russische voedselexport belemmeren, worden ingetrokken. Daar hebben de Verenigde Naties onder leiding van Guterres zich ook voor ingespannen. De oorlog in Oekraïne veroorzaakt sterke prijsstijgingen door voedselschaarste. Oekraïne en Rusland behoren tot de grootste graanexporteurs ter wereld en zijn samen goed voor zeker een derde van de productie van tarwe.

Coördinatiecentrum VN

De VN gaan volgens de plannen een coördinatiecentrum opzetten in Istanbul. Daar zullen medewerkers van de VN samen met afgezanten uit Oekraïne, Rusland en het gastland Turkije toezien op de export van graan over de Zwarte Zee en ze zullen de lading van de betrokken schepen inspecteren, zowel de schepen die door de Bosporus richting Oekraïne gaan als die beladen terugkeren. Er mag bijvoorbeeld geen wapentuig aan boord zijn. Dat zou in eerste instantie door Turkse marineschepen worden gedaan, naar verluidt in wateren dicht bij de territoriale wateren van Oekraïne.

Het initiatief is een succes voor de inspanningen van Erdogan om de oorlogvoerende landen nader tot elkaar te brengen. Hij heeft goede betrekkingen met zowel Moskou als Kiev en doet niet mee aan anti-Russische sancties. Het initiatief is ook het belangrijkste succes dat de diplomaten van de VN hebben bereikt sinds Rusland Oekraïne op 24 februari aanviel.

EU past Rusland-sancties aan

19/07//2022: De Europese Unie wil de sancties die zij Rusland heeft opgelegd aanpassen om de voedselvoorziening niet te hinderen. Een aantal Russische banken zou bijvoorbeeld weer toegang krijgen tot bevroren tegoeden. Zo meldt ANP.

De EU wil niet bijdragen aan hoge voedselprijzen en tekorten, die met name Afrika en het Midden-Oosten al parten spelen. Rusland beweert al langer dat de EU-sancties de export van bijvoorbeeld graan en kunstmest hinderen. Ontvangende landen nemen die klachten over. Brussel bezweert de voedselvoorziening niets in de weg te leggen en doet de klachten af als misleidend gestook van Moskou.

De plannen, die persbureau Reuters heeft ingezien, krijgen woensdag naar verwachting de goedkeuring van de EU-landen. Zij kunnen vervolgens geblokkeerde rekeningen van belangrijke banken als VTB, VEB en Bank Rossiya weer vrijgeven. Het is nog onduidelijk om hoeveel van de tegoeden het gaat. Afrikaanse landen klagen dat ze minder gemakkelijk Russisch koren en kunstmest kunnen invoeren door problemen met het betaalverkeer.

Ook wil de EU de verscheping van voedingsmiddelen uit Russische havens vergemakkelijken, meldt Reuters. Sommige bedrijven zijn daarmee gestopt uit vrees Europese sancties te overtreden. Andere schrikken terug voor de hoge verzekeringspremies.

Een aantal strafmaatregelen wordt juist uitgebreid en aangescherpt. Zo worden ook de tegoeden bevroren van Sberbank, de grootste bank van Rusland. Op rekeningen die dienen voor de handel in voedingsmiddelen na.

Toename graanexport

13/07/2022: Oekraïne meldt dat schepen ondanks de Russische blokkade van havens aan de Zwarte Zee weer door een belangrijke monding van de Donau varen. Dat voedt de hoop op een toename van de graanexport. "In de afgelopen vier dagen zijn zestien schepen door de riviermonding bij Bystre (dorp) gevaren", zei de plaatsvervangend minister van Infrastructuur, Joeri Vaskov. "We zijn van plan om dit tempo vast te houden." De zestien schepen worden volgens Vaskov nu geladen met Oekraïens graan voor export naar buitenlandse markten.

Aantal schepen opschroeven

In het Roemeense Sulina-kanaal zouden meer dan negentig schepen wachten tot ook die met graan kunnen worden geladen. Er kunnen echter slechts vier schepen per dag de Sulina-route bereiken. Mocht dit aantal kunnen worden opgeschroefd tot acht schepen per dag, dan verwacht Oekraïne dat de maandelijkse export van graan met 500.000 ton kan toenemen. Voor de Russische invasie vond volgens het ministerie van Infrastructuur ongeveer 80 procent van de Oekraïense export van landbouwproducten via zeehavens plaats. Nu is de export beperkt tot wat mogelijk is via Donau-havens, spoorwegen en autowegen richting het Westen.

12/07/2022: Oekraïne en Rusland gaan volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag aan tafel met Turkije en de Verenigde Naties om over de export van graan uit Oekraïne te praten. Zo meldt het ANP.

De twee strijdende partijen behoren tot de grootste graanproducenten ter wereld en hun oorlog veroorzaakt onder meer voedselschaarste. De blokkade van Oekraïense havens en de financiële sancties tegen Rusland veroorzaken bijvoorbeeld dat er veel minder tarwe en kunstmest op de markt komt.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft maandag getelefoneerd met zijn Oekraïense en Russische ambtgenoten, Volodimir Zelenski en Vladimir Poetin, meldden Turkse media. Hij sprak onder meer over het instellen van veilige vaarroutes door de Zwarte Zee, waarover vrachtschepen, mogelijk deels onder Turkse escorte, veilig de zeestraat de Bosporus kunnen bereiken.

Het is niet voor het eerst dat Erdogan instemming van Oekraïne en Rusland probeert te verwerven voor het plan van de vaarroutes. Hij betoogt dat er een voedselcrisis in de hele wereld dreigt.

Tijdelijke graansilo's

15/06/2022: De Amerikaanse president Joe Biden wil tijdelijke graansilo's bouwen aan de grenzen van Oekraïne, meldt VMT-zustervakblad Bakkerswereld. Die silo's moeten helpen het graan dat niet over zee vervoerd kan worden via het spoor het land uit te krijgen. Dat zou helpen om ook het transport via de weg te ontlasten.

Via de weg wordt het transport namelijk ook steeds moeilijker doordat het aantal trucks richting grens enorm is toegenomen. Op de weg naar de Roemeense grens zijn honderden Oekraïense trucks met de afgelopen dagen graan gestrand. Ze proberen in de regio Odessa de grens met Roemenië over te steken, meldt de NOS.

Veel papierwerk aan de grens

De exportroute via Oekraïense havensteden aan de Zwarte Zee is al maanden afgesloten sinds Rusland Oekraïne binnenviel. Zodoende exporteert Oekraïne zoveel mogelijk graan via Polen en Roemenië, onder meer via de weg.

Het aantal trucks is zo toegenomen dat grensposten overbelast zijn geraakt. ‘De grote hoeveelheid papierwerk aan de grensposten zorgt voor extra vertraging. Sommige chauffeurs staan dagenlang te wachten’, aldus de NOS.

Voedseltekorten nemen toe

Wereldwijd zijn de voedselprijzen door de oorlog en de Russische blokkades sterk gestegen. Het lukt de graanschuur van Europa daardoor niet meer om 20 miljoen ton graan het land uit te krijgen. Boeren in het land hebben inmiddels zelfs minder graan en mais ingezaaid, omdat ze het niet kunnen afzetten. Voedselcrises wereldwijd zijn het gevolg.

Andere spoorbreedte

De Verenigde Staten willen bijdragen aan een oplossing van het probleem, liet president Biden woensdag 15 juni weten. Vervoer via spoor naar andere landen om van daaruit op schepen geladen te worden, kan daaraan meehelpen.

Omdat het Oekraïense spoor een andere breedte heeft dan dat van andere Europese landen, moet het graan aan de grens op andere treinen worden overgeladen. Bijvoorbeeld op Poolse treinen. Door op die plekken silo’s neer te zetten, kan het graan daarin eerst tijdelijk worden opgeslagen. Dat maakt de operatie efficiënter.

Oekraïne is blij met het plan, maar zegt dat het graanprobleem er niet volledig door wordt opgelost: ‘We hebben een veilige corridor voor onze havens nodig.’

Graanexport uit Oekraïense haven Berdjansk hervat

08/06/2022: Graantransporten kunnen deze week worden hervat vanuit de door Rusland bezette haven van Berdjansk, in het zuiden van Oekraïne. Volgens de lokale autoriteiten is de haven aan de Zwarte Zee gereed voor gebruik na ontmijning van het gebied, aldus het Russische staatspersbureau TASS.

20 miljoen ton graan

De Russische defensieminister Sergej Sjojgoe meldde eerder al dat de haven van Marioepol, de andere grote haven aan de kust van Azov, de commerciële scheepvaart heeft hervat. Oekraïne is een van 's werelds grootste graanexporteurs en westerse landen hebben Rusland ervan beschuldigd wereldwijde hongersnood te veroorzaken door Oekraïense havens te blokkeren. Volgens de Oekraïense president Volodimir Zelenski zit meer dan 20 miljoen ton graan vast in het land. De export van graan vanuit Oekraïne ligt al sinds het begin van de invasie in februari stil.

Rusland geeft Westerse sancties de schuld

Moskou ontkent de verantwoordelijkheid voor de internationale voedselcrisis en geeft de westerse sancties de schuld. Er worden pogingen gedaan om te export te hervatten. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov is woensdag in Turkije om te praten over de uitvoer van Oekraïens graan. De Turkse regering praat met zowel Rusland als Oekraïne over de export.

Minder graanexport Oekraïne

20/05/2022: Oekraïne heeft deze maand bijna twee derde minder graan geëxporteerd dan een jaar eerder. Sinds het begin van mei voerde het door Rusland aangevallen land 643.000 ton graan uit, meldt het Oekraïense ministerie voor landbouw. Dat was in dezelfde periode in 2021 nog 1,8 miljoen ton.

Geblokkeerde havens

Oekraïne is wereldwijd een belangrijke graanexporteur. Maar doordat Russische strijdkrachten de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee blokkeren kan er veel minder graan het land uit. Kiev maakte niet bekend hoe het graan dat nog wel de grens over kon werd vervoerd. Sinds het begin van mei exporteerde Oekraïne 617.000 ton mais, 16.000 ton tarwe en 8000 ton gerst.

'Honger als wapen'

Veel landen, bijvoorbeeld in Noord-Afrika, zijn afhankelijk van goedkope tarwe uit Oekraïne. Eerder deze week beschuldigde Duitsland de Russen ervan honger in te zetten als wapen in de strijd met Oekraïne. Door in het Oost-Europese land havens te blokkeren en silo's en spoorwegen te vernietigen wakkert het Russische leger een wereldwijde voedselcrisis aan, stelde minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock bij de Verenigde Naties.

Indonesisch exportverbod palmolie opgeheven

19/05/2022: De exportban van Indonesië op palmolie zal per 23 mei opgeheven worden, stelt channel news asia. Dit kondigt president Joko Widodo aan in een tv-statement. "Gebaseerd op de huidige voorraad en de prijzen van bakoliën, en in gedachte houdend dat er 17 miljoen werknemers zijn in de palmolie-industrie, heb ik besloten dat de export van bakoliën weer toegestaan is vanaf 23 mei", stelt de president in het statement.

Tekorten en hoge prijzen

Ondanks de opheffing van de exportban, blijft de overheid van Indonesië volgens de president de situatie monitoren om de prijzen voor het eigen volk betaalbaar te houden. Indonesië is 's werelds grootste producent van palmolie. Op 28 april kondigde de Indonesische overheid een exportban aan op ruwe en geraffineerde oliën. Dit besluit kwam voort uit een tekort aan bakoliën onder de Indonesische bevolking. Deze tekorten leidden tot een prijsstijging, waardoor de exportban werd ingevoerd. Omdat de beschikbaarheid van bakoliën in het land inmiddels weer is toegenomen, wordt de exportban nu opgeheven per 23 mei.

Tarweprijs stijgt door exportverbod India

17/05/2022: Waar India eerder deze maand nog aankondigde dat het graan uit India de wereld zou voeden, heeft India inmiddels afgelopen weekend een exportverbod opgelegd voor tarwe. Dit komt door de aanhoudende droogte en stijgende prijzen, zo meldt het Financieel Dagblad. Het afgekondigde exportverbod leidt direct tot verdere stijging van de tarweprijzen. Volgens de krant stegen de tarweprijzen maandag met bijna 6 procent.

Toekomstige oogsten in gevaar

India legt het exportverbod op om de eigen voedselzekerheid veilig te stellen. Door droogte dreigen oogsten te mislukken en door inflatie is voedsel moeilijk betaalbaar te houden, stelt de krant. India is geen grote exporteur van granen, in een normale situatie had het exportverbod dan ook niet veel impact op de markt gehad. Echter door de oorlog in Oekraïne ligt dat nu anders, stelt FD. "Door de oorlog komt er minder graan uit Oekraïne en ook de export van Rusland kan onder druk komen te staan. Bovendien komen toekomstige oogsten ook in gevaar, omdat er niet geplant wordt. Niemand weet wanneer deze oorlog zal eindigen", vertelt Warren Patterson, grondstoffenanalist bij de ING, aan FD.

Oorlog en droogte

Graan importeren vanuit Rusland is lastiger door de Europese sancties. In verschillende landen zoals de Verenigde Staten, Canada, Frankrijk en ook Nederland zijn zorgen over oogsten door de aanhoudende droogte. De combinatie van de oorlog en de aanhoudende droogte heeft de tarweprijzen volgens de krant met 60 procent opgedreven. Hoewel wij in Nederland hogere broodprijzen betalen, voelen arme landen de gevolgen het meest. India probeert ondanks het exportverbod deze arme landen te helpen. Landen die zonder granen uit India in de problemen komen kunnen deze granen nog wel krijgen volgens de krant.

VN: Sluiting havens leidt tot wereldwijde honger en sterfte

16/05/2022: David Beasley, hoofd van het Wereld Voedselprogramma van de Verenigde Naties (VN) verzoekt Vladimir Poetin met klem om de havens van de Zwarte Zee te heropenen, zo meldt de Telegraaf. Indien dit niet gebeurt zullen we volgens Beasley miljoenen mensen wereldwijd sterven.

'Havens opengooien'

"Als je iets van een hart hebt voor de rest van de wereld, wat je dan ook voelt voor Oekraïne, moet je die havens opengooien", zegt Beasley tegen Poetin. Door de oorlog liggen verschillende voedingsgrondstoffen opgeslagen in Oekraïne zonder dat het geëxporteerd kan worden. Beasley waarschuwt dat hierdoor oogsten verloren kunnen gaan en honger kan ontstaan.

Graan in silo's

De havens zijn volgens Beasley van kritiek belang. Hij stelt dat de havens binnen 60 dagen operationeel moeten zijn, omdat anders de Oekraïense landbouwgerichte economie implodeert. Joe Biden stelde volgens de krant al eerder dat er ongeveer 20 miljoen ton graan in Oekraïense silo's ligt. Volgens Biden zullen veel Afrikanen sterven als dit graan hier blijft liggen.

Stijgende prijzen voedingsmiddelen

11/05/2022: De inflatie in Nederland is in april iets minder sterk gestegen dan een maand eerder, maar blijft op een hoog niveau. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren Nederlanders afgelopen maand 9,6 procent duurder uit dan een jaar eerder. Dat kwam vooral door een verdere stijging van de prijzen van voedingsmiddelen. De energieprijzen stegen afgelopen maand juist iets minder hard. In maart gingen de consumentenprijzen nog met 9,7 procent omhoog. Dat was de hoogste inflatie sinds april 1976.

Gestegen prijzen door oorlog

De inflatie werd de afgelopen maanden vooral aangejaagd door de sterk gestegen energieprijzen vanwege de oorlog in Oekraïne. In april had de prijsontwikkeling van energie, zoals elektriciteit, gas en stadsverwarming, een neerwaarts effect op de inflatie. Energie was in april 136 procent duurder dan een jaar eerder, in maart was dat 157 procent. Ook de accijnsverlaging op motorbrandstoffen drukte de inflatie. Voor een liter Euro 95 werd in april aan de pomp gemiddeld 2,09 euro betaald, in maart was dat 2,29 euro. De gemiddelde prijs van een liter diesel daalde van 2,12 euro in maart naar 2,00 euro in april.

Stijging prijzen voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen waren daarentegen in april 8,5 procent duurder dan een jaar eerder, in maart was dat 6,2 procent. De prijsstijging van 10,5 procent van vlees droeg hieraan het meeste bij, maar ook groenten, zuivelproducten, brood en granen werden duurder. Naast voeding had ook een verblijf in een bungalowpark een opwaarts effect op de inflatie.

Het Nederlandse statistiekbureau kwam vorige week al met het bericht dat de inflatie in april wat was afgenomen tot 11,2 procent, van 11,7 procent in maart. Daarbij werd echter gebruikgemaakt van de Europees geharmoniseerde methode, die in het leven is geroepen om de inflatiegegevens van verschillende Europese landen goed met elkaar te kunnen vergelijken.

Het CBS komt nu met het maandcijfer volgens zijn eigen berekeningsmethode. Daarin worden onder andere de kosten voor wonen bijgehouden, zoals woninghuren. De Europese methode laat die buiten beschouwing.

Indonesië verbiedt export palmolie

22/04/2022: Indonesië, een grote producent van palmolie, verbiedt de export daarvan. Ook alle andere soorten kookolie en de ingrediënten daarvan mogen niet meer uitgevoerd worden, besloot de Indonesische regering. Die reageert daarmee op tekorten aan kookolie in het land. Zo meldt het ANP.

Die tekorten zijn ontstaan als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Dat land is een grote leverancier van zonnebloemolie, maar door de oorlog stopten de leveringen. Veel bedrijven gingen daardoor op zoek naar alternatieven zoals palmolie en zorgden zo weer voor tekorten in Indonesië.

Argentinië en soja-olie

Indonesië is overigens niet het enige land dat maatregelen heeft genomen om de eigen bevolking te beschermen tegen tekorten en prijsstijgingen. Argentinië verhoogde onlangs de uitvoerbelasting op soja-olie om dezelfde redenen.

De maatregel van Indonesië zorgde voor stijgende prijzen van plantaardige olie. Onder meer soja-olie, palmolie, koolzaadolie en raapolie werden op verschillende beurzen rond de wereld duurder.

Oekraïense boeren zaaien door

13/04/2022: Oekraïense boeren zaaien ondanks voortdurende bombardementen van Rusland in bijna alle delen van het land gewassen, zegt de Oekraïense regering. Alleen in de oostelijke regio Loehansk is dat volgens de Oekraïense premier Denis Sjmihal niet mogelijk. Russische troepen hebben dat gebied bijna volledig in handen.

Zaaien mag niet stilliggen

De regering heeft volgens de minister-president 3,5 miljard hryvnia (bijna 110 miljoen euro) aan goedkope leningen verstrekt aan de landbouwsector. "We helpen de boeren." Ambtenaren helpen ook door bepaalde administratieve procedures te vereenvoudigen. "Dit doen we zodat het zaaien en werken op het veld nergens stil komt te liggen", aldus Sjimihal.

Oekraïne is een van 's werelds belangrijkste graanproducenten, maar er zijn groeiende zorgen over een grootschalige mislukking van de oogst nu Rusland zijn buurland blijft bombarderen. Zo'n mislukte oogst kan leiden tot tekorten en prijsstijgingen op de internationale landbouwmarkten.

Groei wereldeconomie vertraagd

13/04/2022: De Wereldhandelsorganisatie (WTO) verlaagt de verwachting voor de groei van de wereldwijde economie vanwege de oorlog in Oekraïne. De groei komt dit jaar nu naar verwachting uit op 2,8 procent, terwijl eerder werd gerekend op een plus van 4,1 procent.

Economisch herstel

Volgens de WTO wordt het economische herstel van de coronapandemie geraakt door het conflict in Oekraïne. Zo worden toeleveringsketens verder verstoord en wordt de inflatie verder aangejaagd door de sterk gestegen energieprijzen. Ook de groei van de wereldhandel zal daardoor minder sterk uitvallen dan eerder gedacht, aldus de organisatie.

Arme landen kwetsbaar

De WTO zegt dat de economische gevolgen van de oorlog tot ver buiten de grenzen van Oekraïne gevoeld zullen worden. Zo zijn vooral arme landen kwetsbaar voor de stijgende energie- en voedselprijzen als gevolg van het conflict. Directeur-generaal Ngozi Okonjo-Iweala van de WTO zegt dat arme landen geholpen moeten worden om te voorkomen dat mensen honger lijden.

Rusland stopt uitvoer zonnebloemolie en koolzaad

01/04/2022: Rusland legt de uitvoer van zonnebloemolie aan banden en verbiedt de uitvoer van zonnebloempitten en koolzaad. Het verbod gaat per 1 april in. De uitvoer van zonnebloemolie en meel wordt vanaf 15 april beperkt tot respectievelijk 1,5 miljoen en 700.000 ton. Volgens een officiële verklaring op de berichtenapp Telegram gelden de maatregelen tot 31 augustus 2022, zo meldt de website Nieuwe Oogst. Rusland acht de beperkingen nodig om de binnenlandse markt te 'beschermen' en te voldoen aan de behoeften.

Uit een analyse van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties zijn Rusland en Oekraïne samen met 52 procent goed voor iets meer dan de helft van de wereldwijde exportmarkt voor zonnebloemolie. Ook zijn de landen de belangrijkste wereldwijde leveranciers van koolzaadolie.

Energiekosten raken productie nog niet

30/03/2022: De hoge energieprijzen waar ook producenten van levensmiddelen mee te maken hebben, raken nog niet aan de productie van eten. Bij de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) zijn zover bekend geen signalen binnengekomen dat bedrijven hun productie naar beneden toe moeten bijstellen. Wel dringt de organisatie erop aan dat Nederland met spoed de mogelijkheden gaat onderzoeken om met compensatie voor de gestegen energienota te komen.

De Belgische krant L'Echo meldde eerder dat bij de zuiderburen een op de drie voedingsbedrijven de productie wil verlagen, omdat ze de stijgende grondstofprijzen niet kunnen doorberekenen aan klanten. Bijna 30 procent van de ruim zeshonderd leden van Fevia, de beroepsvereniging van de voedingsindustrie in België, heeft of de productie verminderd of bereidt zich voor op het stilleggen van bepaalde lijnen, omdat de winstgevendheid in het gedrang komt. Vooral leveranciers aan supermarkten zouden in de problemen komen.

"Bij ons is op dit moment niet bekend dat voedingsmiddelenproducenten in Nederland plannen hebben om productielijnen stil te leggen", laat de FNLI weten. De organisatie erkent dat fabrikanten wel te maken hebben met forse stijgingen van de kosten. Zo is de gasprijs sinds de invasie in Oekraïne door Rusland met 90 procent gestegen. Ook grondstoffen als tarwe en zonnebloemolie zijn in rap tempo veel duurder geworden of zijn niet of nauwelijks te krijgen.

Verder hebben producenten te maken met oplopende transport- en verpakkingskosten. "Deze stapeling in kosten is ongekend en fabrikanten maken zich hier dan ook grote zorgen over", zo klinkt het. Volgens de FNLI is het onvermijdelijk dat de consument met prijsstijgingen te maken zal krijgen. "Geen enkele individuele partij kan deze uitzonderlijke kostprijsverhogingen immers volledig absorberen."

Tekort oplossen door minder vee

23/03/2022: Het tekort aan graan dat wereldwijd dreigt door de oorlog in Oekraïne, kan volgens Greenpeace worden opgelost door de veestapel in Europa iets in te krimpen. Als de hoeveelheid granen in veevoer met 8 procent wordt verlaagd, is de besparing groot genoeg om de wegvallende opbrengst van Oekraïense velden te compenseren, stelt de milieuorganisatie.

Oekraïne is een van de 'graanschuren' van de wereld. Boeren in het land produceren grote hoeveelheden tarwe. Door het oorlogsgeweld kan niet overal worden gezaaid, met een slechtere oogst tot gevolg. Veel arme landen zijn in grote mate van Oekraïens graan afhankelijk. Volgens Greenpeace moeten de Europese Commissie en de EU-lidstaten ingrijpen om hun voedselvoorziening te behouden.

Overproductie dierlijke producten

"Het Europese voedselsysteem is met name gericht op overproductie van dierlijke producten en productie voor de export", stelt Greenpeace. In Oekraïne wordt volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties normaal 26 miljoen ton tarwe verbouwd. Als dat in een ongunstig scenario met de helft afneemt door de Russische inval, komt dat dus neer op 13 miljoen ton. Dat komt overeen met 8 procent van de 162,5 miljoen ton aan graan van diverse soorten die in de EU wordt gebruikt om dieren te voeden.

Een kleiner deel van de landbouwgewassen wordt gebruikt om brandstof te maken. Zo wordt koolzaad gebruikt om biodiesel voor auto's te produceren. "Voedsel verspillen voor brandstof was nooit een goed idee voor het klimaat, de natuur en de wereldwijde voedselzekerheid", stelt Greenpeace. "In de huidige crisis maakt het de voedseltekorten en prijsstijgingen alleen maar erger."

'Kort door de bocht'

Volgens LTO Nederland is de berekening van Greenpeace te kort door de bocht en zit de praktijk anders in elkaar. Zo is de tarwe die in Nederland wordt verbouwd, in tegenstelling tot de tarwe uit Oekraïne, meestal niet geschikt voor broodmeel, aldus de landbouworganisatie. "Voor het bakken van brood heb je hoogwaardige kwaliteit tarwe nodig met meer eiwitten: baktarwe. Een vermindering van 8 procent van granen in veevoer lost Oekraïne-tekorten dus niet op aangezien voertarwe niet geschikt is voor menselijke consumptie. Voor baktarwe zijn we afhankelijk van warme landen met veel zonuren zoals Frankrijk."

Europese steun

23/03/2022: EU-landen mogen bedrijven die geraakt worden door de Russische oorlog tegen Oekraïne tot 400.000 euro overheidssteun geven. De Europese Commissie wil daarvoor ruimte maken binnen de staatssteunregels, blijkt uit door persbureau Reuters ingeziene documenten. Vissers, boeren en tuinders kunnen tot 35.000 euro krijgen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of garanties op leningen.

De oorlog en de daaropvolgende EU-sancties en Russische vergeldingsmaatregelen treffen sommige Europese bedrijven hard. Ondernemingen verliezen klandizie of leveranciers. Tuinders en vissers raken in de knel door hoge stookkosten en brandstofprijzen. De commissie kondigde daarom aan de lidstaten de mogelijkheid te willen bieden om ze te hulp te schieten, net als tijdens de coronacrisis.

Hulp overheid

Bedrijven die worstelen met de hoge gas- en stroomprijzen kunnen geholpen worden met maximaal 30 procent van hun kosten, staat volgens Reuters in de plannen van de commissie. Er zou een limiet van 2 miljoen euro gaan gelden. Bedrijven die om liquide middelen verlegen zitten, kunnen een staatsgarantie krijgen om gemakkelijker een geldschieter te vinden. De overheid kan ook helpen met een gesubsidieerde lening.

De Europese mededingingsregels mogen soms wijken om een ernstige verstoring van de economie te verhelpen, bracht verantwoordelijk Eurocommissaris Margrethe Vestager twee weken geleden al in herinnering. Ze verklaarde zich toen al bereid om "de complete flexibiliteit van onze gereedschapskist voor staatssteun" in te zetten en somde de mogelijkheden op, maar noemde nog geen bedragen. Vestager presenteert de versoepelingen woensdag.

Heineken en Danone hebben last van truckerstaking

22/03/2022: Als de Spaanse truckersstaking vanwege de hoge brandstofprijzen aanhoudt, kan Heineken de distributie van zijn bier stopzetten. Daarvoor waarschuwde de bierbrouwer die ook moeite heeft om zijn grondstoffen geleverd te krijgen. Ook het Franse voedingsmiddelenconcern Danone zegt zijn productie in Spanje stil te moeten leggen door de stakingen. Spaanse truckers voeren al sinds vorige week actie vanwege de opgelopen brandstofprijzen en blokkeren wegen en distributiecentra.

Heineken waarschuwt dat het door de"gewelddadige protesten" zijn bieren van onder meer het in Spanje populaire merk Cruzcampo niet meer kan afleveren bij cafés en restaurants. Ook lopen leveringen van granen gevaar.

Productie stilleggen

Danone zal zijn productie in Spanje binnen 24 uur tijdelijk moeten stilleggen als de stakingen van de vrachtwagenchauffeurs in het land nog langer zullen aanhouden. Door een gebrek aan toevoer van grondstoffen dreigt Danone, dat eigenaar is van merken als Actimel, Activia, Alpro en Evian, de productie van zijn vier Spaanse zuivelfabrieken te moeten onderbreken. Ook drie fabrieken voor de productie van mineraalwater dreigen te worden getroffen.

Eerder deze week waarschuwde het Spaanse kledingconcern Inditex, het moederbedrijf van Zara, al voor vertragingen van bestellingen door de staking. Ook het Duitse autoconcern Volkswagen heeft zijn fabriek in Pamplona een dag stilgelegd omdat bepaalde onderdelen niet geleverd konden worden door het protest. Andere bedrijven in de industrie en de bouwsector kampen met soortgelijke problemen.

Problemen veesector

21/03/2022: Grondstoffen voor veevoer zijn door de oorlog in Oekraïne veel moeilijker beschikbaar en daardoor in een paar weken een kwart duurder geworden. Volwaardig eten voor biologische kippen, varkens en koeien kan helemaal niet meer. "Dat is een acuut probleem. Als dit niet wordt opgelost, blijven de dieren niet gezond", zegt Henk Flipsen, directeur van de belangenvereniging voor voerbedrijven Nevedi.

Met name kippen en varkens eten vooral mengvoer. Dat bestaat uit bijvoorbeeld granen, maïs, en zonnebloempitschilfers, die voor een groot deel uit Oekraïne komen. Door de oorlog daar zijn leveringen stil komen te liggen. Zo is er te weinig biologisch voer. Vooral in zonnebloemschilfers zit het aminozuur methionine, dat legkippen nodig hebben om gezond te blijven. Ook een woordvoerster van voerbedrijf ForFarmers zegt dat vooral biologisch voer nu "een uitdaging" is.

Europees overleg

Volgens Flipsen overleggen EU-ministers deze week over een oplossing, die bijvoorbeeld zou kunnen zijn dat tijdelijk een deel van het voer niet-biologisch mag zijn. "De verwachting is wel dat er deze week iets over wordt gezegd. En ik ga ervan uit dat ook de Nederlandse overheid een oplossing zal bepleiten voor dit probleem", aldus de directeur. Door de krappe grondstoffenmarkt steeg de inkoopprijs van veevoer volgens Flipsen afgelopen jaar gemiddeld al met een kwart, een stijging die er sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne nog een keer bij is gekomen.

Voedselzekerheid

Volgens belangenvereniging LTO Pluimveehouderij/NOP kan die snelle prijsstijging ervoor zorgen dat kippenboeren ervoor kiezen geen nieuwe dieren aan te kopen als zij hun gestegen kosten niet kunnen doorberekenen. "Dat willen we niet, want we willen dat er voedselzekerheid er is", aldus vakgroepvoorzitter Kees de Jong.

Hij riep supermarkten eerder op meer te gaan betalen voor de eieren om de gestegen voerkosten te compenseren. "Veel supermarkten hebben na die oproep wat bij de prijs gedaan, maar de verwerkende industrie nog niet." Die heeft eieren nodig voor bijvoorbeeld cake, koek en mayonaise. "Ook die prijzen moeten omhoog", stelt De Jong.

ForFarmers zegt te verwachten dat regulier veevoer in ieder geval de komende twee maanden nog aan klanten geleverd lijkt te kunnen worden. "En de prijsstijgingen zullen ergens in keten moeten worden verdeeld. Het zou kunnen dat ook de consument daar een deel van gaat betalen", aldus de zegsvrouw.

Brouwgerst 50 procent duurder

21/03/2022: De brouwgerstprijzen in West-Europa liggen momenteel 50% boven het niveau van een jaar geleden. Dit zal een grote impact hebben op mouterijen, voor wie de input van gerst 65% van de kosten uitmaken. Dat meldt RaboResearch in een recent onderzoek. Voor brouwers is de impact minder groot, aangezien gerst slechts 5% van de kosten uitmaakt. Maar het risico bestaat dat supply chain ontspoort als West-Europa stopt met de export van brouwgerst naar landen buiten de EU en brouwers mogelijk niet de juiste hoeveelheid of juiste kwaliteit mout krijgen. Volgens de onderzoekers van de Rabobank verdient het aanbeveling om naar alternatieve nieuwe gerstrassen te kijken, de leveranciersrelaties te versterken en een duidelijke ingrediëntenstrategie per merk te hanteren.

Colruyt beperkt verkoop bloem en olie

21/03/2022: Colruyt, de grootste supermarktketen in België, stelt ook beperkingen in voor de verkoop van bloem en bijvoorbeeld olijfolie om te voorkomen dat er snel een tekort ontstaat als gevolg van de oorlog in Oekraïne. In Nederland lijkt die maatregel nog niet nodig. Volgens supermarktkoepel Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) zijn er nog geen signalen dat er voor andere producten dan zonnebloemolie soms restricties gelden.

Bloem en olie

Belgen kunnen bij Colruyt per keer maximaal nog maar twee pakken bloem kopen. Datzelfde geldt er voor verschillende soorten olie. Volgens Colruyt zijn er nog geen tekorten en is er genoeg aanvoer voor normale consumptie. In Nederland waren er eerder deze week al supers die met limieten kwamen voor zonnebloemolie. Het gaat om preventieve maatregelen, die per regio kunnen verschillen.

Olijfolie is alternatief

De zonnebloemolie die hier wordt verkocht komt voor een groot deel uit Oekraïne. Door de oorlog kan die niet worden geleverd en daardoor dreigen er tekorten. Oekraïne is daarnaast een groot graanland. Olijfolie is een alternatief voor zonnebloemolie en zou, zo redeneert Colruyt, ook schaarser kunnen worden als mensen in plaats van zonnebloemolie massaal olijfolie zouden gaan kopen.

Achter de schermen wordt volgens het CBL daarnaast gekeken of producten waar zonnebloemolie in is verwerkt, zoals bijvoorbeeld chips, tijdelijk met andere olie kunnen worden gemaakt. Daarover zijn de supermarkten in gesprek met fabrikanten en overheden. MVO, de branchevereniging voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën, benadrukte donderdag nog dat alternatieven voor zonnebloemolie in voldoende mate beschikbaar zijn en dat er geen tekort aan oliën en vetten dreigt in Europa.

Voldoende alternatieven zonnebloemolie

18/03/2022: Alternatieven voor zonnebloemolie zijn in voldoende mate beschikbaar en er dreigt geen tekort aan oliën en vetten in Europa. Dat zegt MVO, de branchevereniging voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën. Zo kan volgens de organisatie raapzaadolie, olijfolie, sojaolie of palmolie worden gebruikt in plaats van zonnebloemolie.

De zonnebloemolie die in Nederland wordt verkocht komt voor twee derde uit Oekraïne. Door de oorlog kan die niet worden geleverd en daardoor dreigen er tekorten. MVO schat dat de voorraad zonnebloemolie halverwege april op is.

Andere olie

Het gebrek aan zonnebloemolie heeft gevolgen voor allerlei producten in de supermarkt. Zonnebloemolie is een ingrediënt dat in duizenden producten wordt verwerkt, zoals kant-en-klaarmaaltijden, vleesproducten, koeken en broodbeleg. "Voedingsmiddelenbedrijven zullen een andere olie moeten gebruiken voor hun producten, wat betekent dat de receptuur verandert", stelt MVO in een toelichting. Ook de etiketten van de voedingsmiddelen moeten dan worden aangepast.

Supermarkten beperken verkoop zonnebloemolie

17/03/2022: Supermarkten beperken soms de verkoop van zonnebloemolie om tekorten te voorkomen. Dat doen ze omdat de levering steeds lastiger wordt, meldt brancheorganisatie Centraal bureau Levensmiddelenhandel (CBL). Desondanks zijn in sommige Nederlandse supermarkten de schappen vrijwel leeg. De zonnebloemolie die in Nederland wordt verkocht komt voor twee derde uit Oekraïne. Door de oorlog wordt die niet geleverd.

Goed vervangbaar

Voor andere producten waar zonnebloemolie in is verwerkt, wordt gekeken of dit vervangen kan worden door andere plantaardige oliën, laat het CBL weten. Daarover zijn de supermarkten in gesprek met fabrikanten en overheden, waarbij voedselveiligheid voorop staat. "De alternatieven zijn er en het gaat vaak om lage doseringen, waardoor het goed te vervangen is door andere plantaardige oliën", aldus een woordvoerster van de supermarktenkoepel. Als er veranderingen komen, zal het CBL daar in één keer klanten over informeren.

Graanoogst Oekraïne in 'goede staat'

17/03/2022: Het graan op de Oekraïense akkers staat er goed bij en het land zal genoeg brood hebben dit jaar. Dat zei de Oekraïense minister van Landbouw Taras Dzoba woensdag. Oekraïne is een van de belangrijkste producenten en exporteurs van graan wereldwijd. Vanwege de inval van Rusland in het land zijn er zorgen over de graanproductie.

Analisten in het land waarschuwden eerder dat de graanproductie sterk zou kunnen dalen vanwege de inval, omdat er daardoor minder landbouwgrond zou zijn om in te zaaien. De gewassen die nu op de velden staan doen het echter goed. Oekraïne heeft dit jaar genoeg brood, ondanks de moeilijke omstandigheden waaronder het werk op het land moet worden uitgevoerd, zei de minister in een verklaring. Wel zullen de prijzen waarschijnlijk hoger liggen door de oorlog.

Exportverbod

Kenners voorspelden eerder deze week dat er bijna 40 procent minder landbouwgrond voor graan zou kunnen worden ingezaaid vanwege de oorlog. Oekraïne oogstte in 2021 met 86 miljoen ton graan een recordhoeveelheid. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei afgelopen week dat het land zoveel mogelijk graan moet zaaien deze lente.

Oekraïne stelde eerder een verbod in op de export van verschillende graansoorten. Onder meer rogge, gerst, boekweit en gierst mogen niet meer worden uitgevoerd, besloot de regering in Kiev. Daarmee hoopt de regering voldoende voedsel voor de eigen bevolking en het eigen leger in tijden van oorlog te houden. De afgelopen weken stegen de prijzen van graan al aanzienlijk.

Ook de export van suiker, zout en vlees is door Kiev aan banden gelegd. De verboden duren tot het einde van het jaar.

Beperkte voorraad zonnebloemolie

16/03/2022: Nederlandse voedselverwerkende bedrijven zijn naarstig op zoek naar alternatieven voor zonnebloemolie, geeft de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) aan. De voorraden daarvan zijn goed voor nog zo'n vier tot zes weken en daarna is het op. Dat komt door de oorlog in Oekraïne, dat een grote producent van plantaardige olie is.

Alternatieven zoeken

"We gaan dat op twee manieren merken", stelt een woordvoerder van de brancheorganisatie. "Ten eerste zal het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg raken." Daarnaast zal zonnebloemolie ook uit allerlei producten verdwijnen. "Producenten zijn nu al op zoek naar alternatieven. Zonnebloemolie wordt gebruikt om bijvoorbeeld chips en friet in te frituren, maar zit ook in margarine, koekjes en in babyvoeding. Het is heel veelzijdig."

Alternatieven zouden bijvoorbeeld raapzaadolie, lijnzaadolie of palmolie kunnen zijn, legt de zegsman uit. Wat werkt hangt af van het product en de manier waarop de olie wordt gebruikt. Bovendien moeten ook de etiketten en verpakkingen aangepast worden als er geen zonnebloemolie, maar een ander product wordt gebruikt. Dat heeft namelijk gevolgen voor de ingrediëntenlijst, maar eventueel ook voor de voedingswaarde.

Veel kosten

De overstap naar andere ingrediënten en het aanpassen van de verpakking kost bedrijven geld en levert onvermijdelijk hogere prijzen op. "De vraag naar die alternatieven neemt toe en die worden dus ook duurder. De mate waarin bedrijven zelf alle prijsverhogingen kunnen opvangen is beperkt", aldus de woordvoerder. Overigens worden ook verschillende verpakkingsmaterialen als blik en karton duurder door de oorlog in Oekraïne.

Gasprijzen leiden tot problemen glastuinbouw

16/03/2022: De hoge gasprijzen zorgen ervoor dat honderden glastuinbouwbedrijven in de problemen komen. Volgens Ruud Pauwe, directeur van Glastuinbouw Nederland, gaat het om zeker 450 bedrijven op een totaal van 2300 waarvan de toekomst ongewis is. Dat zei hij tijdens een rondetafelbijeenkomst van LTO Nederland over de impact van de oorlog in Oekraïne.

Van de glastuinbouwbedrijven heeft volgens Pauwe circa de helft de gasprijs vaststaan. Hij wees erop dat paniek niet nodig lijkt, omdat er nog voldoende gasvoorraad is. Verder hekelt hij de trage besluitvorming van het kabinet om bijvoorbeeld de gasprijs af te toppen, zoals in andere landen wel is gedaan.

Afhankelijk voor gas en glas

Mede door de oorlog, maar ook door het sterke herstel uit de coronacrisis is aardgas in rap tempo duurder geworden. Verschillende tuinders hadden eerder al aangegeven vanwege de onzekerheid ervoor te kiezen een deel van de kas leeg te laten. Niet alleen qua gas is de tuinbouw voor een groot deel afhankelijk van Rusland. Ook glas dat voor de kassen wordt gebruikt komt veelal uit dat land.

Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland waagde zich niet aan een uitspraak over het al dan niet weer opendraaien van de gaskraan in Groningen, om de situatie op de gasmarkt te kalmeren. "Ik heb daar wel een mening over, maar daar ga ik als voorzitter van LTO Nederland niets over zeggen."

Hoge prijzen veevoer

In de pluimveesector merken ze de impact van de oorlog vooral in de oplopende prijzen voor voer. "Er zijn bedrijven waar er meer geld uitgaat dan dat er binnenkomt", aldus LTO. Bij de biologische veehouders spelen ook voerproblemen. Vooral omdat er een tekort is aan voer met het keurmerk waardoor deze biologisch is. Een belangrijk deel van dit voer komt uit Oekraïne. De sector kijkt nu of er alternatieven zijn om alsnog aan de voorwaarden te kunnen voldoen, al loopt de sector daarin vast in de Europese regelgeving.

Dierlijke mest

De hogere prijzen voor gewassen zoals graan zouden voor landbouwers goed nieuws kunnen betekenen, erkende Jaap van Wenum, voorzitter van de vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroente van LTO Nederland. De stijgende kosten voor onder meer energie, kunstmest en brandstof zorgen echter niet automatisch ook voor hogere prijzen voor de boer.

Volgens hem is het wel een voordeel voor Nederlandse boeren dat er hier relatief veel dierlijke mest kan worden gebruikt. In landen in Afrika en Zuid-Europa zijn ze afhankelijker van kunstmest dat door de oorlog en de sancties tegen Rusland en Belarus slecht te verkrijgen is.

Spanjaarden gaan hamsteren

15/03/2022: Uit angst voor stijgende prijzen en tekorten door de oorlog in Oekraïne zijn Spanjaarden onder meer meel en zonnebloemolie gaan hamsteren. Dit meldt het ANP.

In veel supermarkten zijn die producten uitverkocht. In andere mag er maar een maximumhoeveelheid per klant worden gekocht. Ook voor pasta, havermout en peulvruchten zijn er lege schappen.

Spanje produceert zelf vooral olijfolie, maar die is ook duur. Koolzaadolie is goedkoper, maar heeft in Spanje een slechte naam sinds een gifschandaal in 1981. Die wordt daarom nauwelijks aangeboden.

Supermarktkoepelorganisatie Asedas merkt sinds enkele dagen "ongewoon gedrag van consumenten". De organisatie wijst erop dat de toevoer van frituurolie en levensmiddelen niet in gevaar is. Volgens berichten in Spaanse media kunnen op zijn vroegst in de zomer tekorten optreden als de volgende oogst in Oekraïne mislukt, waar veel granen en grondstoffen voor plantaardige olie verbouwd worden.

Eieren duur

11/03/2022: Door de oorlog in Oekraïne zijn de voerkosten voor pluimveehouders zo hard gestegen dat ze geld moeten toeleggen op ieder ei dat ze produceren. Als dat te lang duurt is het voor pluimveehouders onhoudbaar om nog eieren te blijven leveren, waarschuwt belangenvereniging LTO Pluimveehouderij/NOP.

Kippen naar de slacht

"Als pluimveehouders zelfs de voerkosten niet meer terug kunnen verdienen dan gaan - simpel gezegd - de kippen naar de slacht en ligt de eierproductie stil. Dan heb je dus geen Nederlandse eieren in de schappen als het Pasen is", zegt vakgroepvoorzitter Kees de Jong.

Grondstoffen duurder op wereldmarkt

Nederlandse pluimveehouders importeren niet veel uit het Oost-Europese land, maar het wegvallen van de Oekraïense grondstoffen zorgt voor veel duurder diervoer op de wereldmarkt.

Voerprijs hoger

Sinds de oorlog is de prijs van kippenvoer volgens LTO Pluimveehouderij/NOP ruim een kwart gestegen. Vergeleken met vorig jaar, het moment dat pluimveehouders contractafspraken maakten met supermarkten, ligt de voerprijs ruim de helft hoger. De kostprijs van een ei bestaat normaal gesproken voor 65 procent uit voerkosten.

Volgens De Jong is het noodzakelijk dat supermarkten meer gaan betalen om de productie van eieren veilig te stellen.

Reactie supermarkten

Het CBL benadrukt tegenover het ANP dat veel bedrijven te maken hebben met een onzekere toekomst en verstoorde wereldmarkt. Ook supermarkten kampen daar mee. "Daarom is het belangrijk dat alle bedrijven die te maken hebben met commerciële relaties zoveel mogelijk onderling afstemmen hoe er met tekorten en onzekerheden omgegaan kan worden", laat een woordvoerster weten.

Supermarktketen Lidl meldt er alles aan te doen om klanten, ook met Pasen, eieren te blijven verkopen. "We volgen de ontwikkelingen uiteraard op de voet."

Noodplan voor graan, mais en zonnebloemproducten

11/03/2022: De branchevereniging voor diervoeders Nevedi vraagt om een noodplan om de tekorten aan graan, mais en zonnebloemproducten vanwege de oorlog in Oekraïne te managen.

“De huidige crisis legt direct bloot hoe Europa én Nederland afhankelijk zijn van grondstoffen en hoe dierlijke en plantaardige sectoren elkaar nodig hebben,” zegt de organisatie in een statement. Het verschuiven van de import vraagt tijd en gaat naar verwachting minstens enkele maanden duren. Voor de komende maanden is er dus een noodoplossing nodig.

Door de oorlog vallen grote volumes in één keer weg. Dit zorgt voor een tekort op de Europese markt. De wereldmarktprijzen voor deze producten én hun alternatieven stijgen enorm. In combinatie met de hoge energieprijzen maakt Nevedi zich ernstig zorgen over de kostprijsstijgingen van diervoeder.

De organisatie zegt dat productieketens deze ongewone prijsstijgingen niet kunnen absorberen. Volgens Nevedi hanteren diervoederbedrijven intussen ‘klantenstops’.  

Internationale run op grondstoffen

Nevedi is van mening dat er een noodplan moet komen om de situatie in Nederland te kunnen managen. Ze zien dat Zuid-Europese landen een directe en grote afhankelijkheid hebben van Oekraïense importen.

Nederland en omringende landen zijn importlanden voor granen en mais. Er is nog een voorraad voor enkele weken. Van de totale import komt een relatief kleiner deel van de grondstoffen uit Oekraïne. Door de huidige situatie ontstaat een grote internationale run op grondstoffen. Inkopers kijken daarom naar alternatieve grondstofaanvoer uit bijvoorbeeld Zuid- en Noord-Amerika.

Verbod op graan voor biobrandstof

De Europese diervoedersector ziet een verbod op het gebruik van granen en mais als grondstof voor  biobrandstoffen voor enkele maanden als een oplossing voor de korte termijn.

Verder is het volgens hen nodig dat Europa barrières wegneemt om grondstoffen te kunnen verwerken uit bijvoorbeeld Zuid- en Noord-Amerika. In die productielanden gelden nu soms andere richtlijnen voor bijvoorbeeld residuen die in een product mogen zitten (mrl’s) of zijn bijvoorbeeld bepaalde maisrassen in Europa nog niet toegelaten vanwege het gmo-beleid.

Herbezinnen Green Deal en Farm to Fork

De Nevedi ziet signalen dat de Europese Commissie zich gaat herbezinnen op de aanpak van de Green Deal en de Farm-to-Fork strategie. De diervoederorganisatie zegt: “Klimaat en circulariteit zijn onverkort belangrijk. We staan 100% achter de gestelde doelen. De weg ernaartoe, vraagt met de huidige crisis echter om een nieuwe aanpak. De doelen van de Europese klimaat- en circulariteitsaanpak zijn haalbaar, als we de kernkwaliteiten van de Nederlandse voedselvoorziening in de benen houden.”

Visfederatie: 'Nog geen tekort aan vis'

10/03/2022: Vooralsnog is er geen sprake van een tekort aan vis voor de Nederlandse markt. De EU is maar voor 35% zelfvoorzienend in vis, en voor Nederland geldt dit ook, zo zegt de Visfederatie.

Oekraïne is geen leverancier van vis voor Nederland. Wel is daar visverwerking, maar de afzet is voornamelijk gericht op Oost Europa en Rusland. Rusland is wel een belangrijk visserijland. Vooralsnog is er volgens de Visfederatie nog geen boycot op de invoer van vis naar Nederland. Rusland heeft een grote vloot en vangt veel kabeljauw, koolvis en wijting voor de Europese markt.

Als er een verbod zou komen, gaat dat zeker invloed hebben op de beschikbaarheid en de prijs van bepaalde soorten als kabeljauw en koolvis. De financiële sancties zullen volgens de Visfederatie de handel bemoeilijken, en transport zal moeilijker  worden omdat rederijen geen risico’s willen nemen.

Met de steeds verder oplopende energieprijzen wordt rendabel vissen voor met name de kotters die verse vis aanlanden steeds moeilijker. "De visprijzen zijn al hoog, maar dit zijn schepen die beperkte hoeveelheden aanlanden. Per saldo komt het resultaat steeds verder onder druk te staan", aldus de Visfederatie.

Logistieke belemmeringen vormen vooralsnog de grootste bedreiging als het gaat om de continuering van de aanvoer van vis uit Rusland.

Hogere prijs voor groente en fruit

10/03/2022:  De oplopende prijzen voor onder andere gas, kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen zullen ervoor zorgen dat groente en fruit in de winkels duurder worden. Dat voorspelt branchevereniging GroentenFruit Huis. Maar hoe hoog de prijsstijging zal zijn, is gissen.

De organisatie legt uit dat de gasprijs "absoluut" effect heeft op de kostprijs. Maar gas is niet het enige wat duurder is geworden. Ook alle brand- en grondstofprijzen lopen momenteel op. Bij sommige producten is al sprake van schaarste, zoals bij diverse kunstmeststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast stijgen ook de kosten van transport, verpakkingen en productie. Daarmee is de kostprijs hoger.

Om voor de gestegen kosten te moeten compenseren zullen winkelbedrijven een hogere prijs voor groente en fruit moeten betalen. Dat zal uiteindelijk leiden tot hogere prijzen voor consumenten. "Hoeveel dat precies is, is nu nog niet te voorspellen", aldus de organisatie.

'Russisch graan eerst voor eigen gebruik'

09/03/2022: Rusland moet het gebruik van graan voor zijn eigen broodbakkerijen voorrang geven boven de export naar het buitenland. Dat heeft de Russische premier Michail Misjoestin gezegd. Rusland is een belangrijke exporteur van graan.

"Het is belangrijk om de voedselmarkt in balans te houden en we houden de prijzen van de meest essentiële levensmiddelen scherp in de gaten, waaronder brood." Volgens hem is er een grote vraag naar Russisch graan in het buitenland en neemt de graanprijs toe. "Het is daarom noodzakelijk dat we die grondstoffen vooral aan de eigen bakkerij-industrie leveren."

Prijzen reguleren

Verder wil Rusland ook de prijzen van goederen als voedsel en medicijnen gaan reguleren, meldt het Russische persbureau Interfax op basis van een Doema-lid. Een wet van die strekking kan volgens Aleksandr Chinsjtejn van de regeringspartij Verenigd Rusland elk moment worden voorgesteld.

De graanprijzen zijn hard gestegen door de oorlog in Oekraïne en de westerse sancties tegen Rusland. Ook Oekraïne is een belangrijke graanproducent, maar door de oorlog zal een deel van de oogst verloren gaan. Kiev kondigde eerder op de dag nog aan dat er een verbod komt op de uitvoer van verschillende graansoorten. Het land wil daarmee zorgen voor genoeg voedsel voor de eigen bevolking en het leger tijdens de oorlog.

Stijgende graanprijzen door exportverbod

09/03/2022: De graanprijzen stijgen waarschijnlijk verder na een verbod van Oekraïne op de uitvoer van verschillende graansoorten. Onder meer rogge, gerst, boekweit en gierst mogen niet meer worden uitgevoerd, besloot de regering in Kiev. Die wil daarmee zorgen voor genoeg voedsel voor de eigen bevolking en het eigen leger in tijden van oorlog. Behalve de graansoorten wordt ook de export van suiker, zout en vlees aan banden gelegd. De verboden duren tot het einde van het jaar.

Behalve de graansoorten wordt ook de export van suiker, zout en vlees aan banden gelegd. De verboden duren tot het einde van het jaar.

Oekraïne is een van de grootste graanproducent ter wereld en er wordt ook veel maïs verbouwd in het land. De oorlog zorgt er al voor dat een deel van de komende oogst verloren gaat, maar boeren kunnen als de oorlog zich voortsleept ook geen volgende oogst inzaaien. Daardoor kunnen de tekorten aan granen verder oplopen dit jaar. De afgelopen weken stegen de prijzen van graan al aanzienlijk.

EU: 'Voldoende vloeibaar gas voor winter'

09/03/2022: De Europese Unie heeft voldoende vloeibaar gemaakt aardgas (lng) ingekocht om deze winterperiode door te komen zonder afhankelijk te zijn van Russische importen. Dat heeft voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie gezegd tegen de Duitse televisie.

Het gas kwam bijvoorbeeld met lng-tankers uit de Verenigde Staten. Ook spoort Von der Leyen burgers in de EU aan spaarzamer om te gaan met energie om zo sneller de afhankelijkheid van Rusland af te bouwen. De Europese Commissie heeft al plannen gepresenteerd om de Russische gasimport dit jaar met twee derde te verlagen, onder meer door de overgang naar duurzame energiebronnen te versnellen.

Von der Leyen zei verder dat de westerse sancties tegen Rusland vanwege de invasie van Oekraïne zoveel mogelijk schade aan de Russische economie moeten toebrengen, met zo min mogelijk schade voor westerse economieën.

Rusland: 'Graan eerst voor eigen gebruik'

09/03/2022: Rusland moet het gebruik van graan voor zijn eigen broodbakkerijen voorrang geven boven de export naar het buitenland. Dat heeft de Russische premier Michail Misjoestin gezegd. Rusland is een belangrijke exporteur van graan.

"Het is belangrijk om de voedselmarkt in balans te houden en we houden de prijzen van de meest essentiële levensmiddelen scherp in de gaten, waaronder brood." Volgens hem is er een grote vraag naar Russisch graan in het buitenland en neemt de graanprijs toe. "Het is daarom noodzakelijk dat we die grondstoffen vooral aan de eigen bakkerij-industrie leveren."

De graanprijzen zijn hard gestegen door de oorlog in Oekraïne en de westerse sancties tegen Rusland. Ook Oekraïne is een belangrijke graanproducent, maar door de oorlog zal een deel van de oogst verloren gaan. Kiev kondigde eerder op de dag nog aan dat er een verbod komt op de uitvoer van verschillende graansoorten. Het land wil daarmee zorgen voor genoeg voedsel voor de eigen bevolking en het leger tijdens de oorlog.

CBL: 'Te vroeg om conclusies te trekken'

08/03/2022: Supermarkten vinden het nog te vroeg om conclusies te trekken over de situatie in Oekraïne waardoor onder andere de broodprijzen de lucht inschieten. Al ontkent het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) niet dat een oorlogssituatie als deze effect kan hebben op specifieke grondstoffen, in dit geval olie en graan. Dit meldt Distrifood.

Woordvoerder Lisa Martis in het artikel: ‘We hebben te maken met oplopende kosten voor energie en dit drijft de productiekosten (bouwen, vervoer, koelen en verwarmen) op. Hier hebben alle bedrijven wereldwijd mee te maken. Dus ook supermarkten en hun leveranciers.’

Gasprijs verder gestegen

07/03/2022: De Europese gasprijs steeg maandag met meer dan 70 procent naar een nieuw record door de oorlog in Oekraïne en de vrees voor verstoringen van de Russische gasleveringen aan Europa. De prijs voor gas op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs ligt nu op meer dan 335 euro per megawattuur.

De Verenigde Staten en hun bondgenoten overwegen een verbod op de import van Russische olie. Daardoor gaan ook de olieprijzen zeer sterk omhoog. Ook de prijzen van metalen als aluminium, koper en nikkel zijn naar records gestegen vanwege alle onrust rond het conflict in Oekraïne dat steeds bloediger en gewelddadiger wordt.

Gaskraan dicht?

Europa is voor ongeveer 40 procent van de aardgasbehoefte afhankelijk van Rusland. Vanwege de harde westerse sancties tegen Rusland is er de vrees dat de gasleveringen ontregeld kunnen raken. Ook zou Moskou bij een westerse ban op Russische olie kunnen besluiten de gaskraan naar Europa dicht te draaien als strafmaatregel.

Ook voor de Russische inval in Oekraïne stonden de gasprijzen al op een relatief hoog niveau. Dat komt omdat Rusland vorig jaar de toevoer van gas aan banden begon te leggen, terwijl de vraag naar energie juist sterk toenam door de heropening van door de coronapandemie getroffen economieën.

In Nederland zijn al diverse kleine energiebedrijven omgevallen door de gestegen prijzen omdat het voor hen veel duurder is geworden om gas en stroom in te kopen. Consumenten worden daarnaast geconfronteerd met fors hogere energierekeningen, waardoor de koopkracht wordt ondermijnd.

Tarweprijzen lopen verder op

07/03/2022: De tarweprijzen lopen verder op als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Door de oorlog ligt de uitvoer van graan uit het belegerde land stil, maar ook uit Rusland. Ook kunnen boeren in Oekraïne niet het land op om nieuwe teelten op te zetten, wat ook zal bijdragen aan de tekorten op termijn en daarmee tot hogere prijzen. Dit zal doorwerken in de prijzen die consumenten betalen voor brood, pizza, pasta en andere graanproducten.

Oekraïne en Rusland zijn goed voor meer dan een kwart van de tarwe-export van de wereld. Door de aanhoudende gevechten zijn onder andere havens gesloten waardoor het vervoer stil is komen te liggen en de logistiek in de war is geschopt. De oorlog vormt ook een bedreiging voor het aanplanten van tarwe dit jaar in Oekraïne, omdat boeren bij de gevechten betrokken kunnen raken. De tekorten zullen waarschijnlijk overslaan naar het volgende seizoen, of mogelijk zelfs nog langer.

Hoogste prijsstijging in 60 jaar

Op de termijnhandel steeg de prijs van tarwe met circa 7 procent. Daarmee gingen de prijzen verder omhoog, terwijl de tarweprijs vorige week al met 41 procent was gestegen. Dat betekende de hoogste prijsstijging in één week in ruim zestig jaar.

De tarweprijzen staan op hun hoogste niveau sinds de voedselcrisis van 2008. Volgens de Verenigde Naties staan de voedselprijzen al op een historisch hoogtepunt en zullen de prijzen nog verder stijgen. Daardoor zullen de problemen van importeurs nog groter worden en nog meer mensen zullen honger lijden.

Door de oorlog wordt alles duurder. Naast tarwe stijgen ook de prijzen voor energie, metalen en andere gewassen. De opgelopen prijzen wakkeren de inflatiedruk waar de wereldeconomie onder gebukt gaat verder aan.

Maatregelen

Verschillende regeringen nemen ondertussen maatregelen om de binnenlandse voedselvoorziening veilig te stellen. Hongarije verbiedt bijvoorbeeld de uitvoer van graan. Argentinië, Turkije en Indonesië nemen ook maatregelen om de controle over lokale productie te vergroten. En Moldavië, ook al is het maar een klein land, heeft de uitvoer van tarwe, maïs en suiker tijdelijk stopgezet.

De Verenigde Staten, Canada en West-Europa zullen waarschijnlijk meer gaan planten als reactie op de prijsstijging. Probleem is wel dat door de weersextremen, zoals grote droogte of juist erg veel regen, recordoogsten in deze regio's verre van zeker maakt.

Toename prijzen oliën en bak-en braadvetten

04/03/2022: Ook oliën en bak- en braadvetten worden in rap tempo duurder. De middelen zitten in duizenden producten zoals chocolade, margarine en instantnoedels. De prijsstijgingen dragen bij aan de toch al snel duurder wordende mand met boodschappen.

De prijzen van palmolie zijn sinds medio juni vorig jaar meer dan verdubbeld, terwijl de prijs voor sojaolie met ongeveer 50 procent is gestegen. Zonnebloemolie uit Oekraïne is ook ongeveer 50 procent duurder geworden, aldus de statistieken van UkrAgroConsult. De laatste gegevens die bekend werden gemaakt door die instelling dateren van 24 februari, de dag van de Russische invasie.

Levensmiddelen worden duurder

De oorlog in Oekraïne en de daarop volgende sancties door onder andere Europa en de Verenigde Staten op Rusland hebben er over de hele linie voor gezorgd dat levensmiddelen duurder worden. Naast eetbare olie gaat het bijvoorbeeld ook om graan en andere landbouwproducten. Dat komt mede doordat de Oekraïense havens zijn gesloten en leveringsketens zijn afgesneden. Ook zijn kopers niet bereid, of niet in staat, om de snel stijgende kosten voor verzekeringen en vracht te dragen om ladingen uit de regio veilig te stellen.

Eetbare oliën

Oekraïne en Rusland zijn niet alleen belangrijke leveranciers van tarwe, maïs en gerst, maar zijn ook goed voor meer dan 75 procent van de wereldexport van zonnebloemolie, een van de vier belangrijkste eetbare oliën ter wereld. Dat de uitvoer stilligt zorgt alleen maar voor meer problemen op de toch al krappe markt.

Bijkomend probleem is dat andere leveranciers van oliezaden en eetbare oliën ook met problemen kampen. Droogte heeft bijvoorbeeld vorig jaar de koolzaadoogst in Canada en de sojaoogst in Brazilië en Argentinië verminderd. Maleisië heeft op zijn beurt te kampen met een tekort aan werknemers op de plantages en Indonesië heeft de export van palmolie beperkt om de eigen binnenlandse aanvoer veilig te stellen.

Impact oorlog op afzet landbouwgoederen lijkt beperkt

04/03/2022: De impact van het wegvallen van Rusland, Oekraïne en Belarus als afzetmarkt voor Nederlandse landbouwproducten lijkt relatief beperkt, zo meldt ANP. Volgens economen van Rabobank werd er in 2020 voor 1 miljard euro aan voedingsmiddelen en zogeheten agri-producten naar deze landen geëxporteerd of doorgevoerd. Dat komt neer op ongeveer 1,5 procent van de totale export van voedsel- en landbouwproducten.

Daarbij is de sierteeltsector, die voor ruim 300 miljoen euro aan producten naar Rusland exporteerde, relatief gezien het meest kwetsbaar. Het wegvallen van de afzet in Rusland kan voor andere producten zoals varkensvlees, eendagskuikens, broedeieren, peren of bananen tijdelijk voor een verruiming van het aanbod in West-Europa zorgen. Daardoor zouden de prijzen voor deze producten flink kunnen dalen.

Prijsdruk consumenten

Dat gas en graan duurder worden is volgens de bank nu al te merken bij bijvoorbeeld bakkers, boeren en supermarkten. Consumenten voelen de prijsdruk nog niet in de portemonnee, maar het lijkt een kwestie van tijd voordat de stijgende prijzen ook aan consumenten worden doorberekend.

Alleen al de gasprijs is sinds het uitbreken van de oorlog 90 procent gestegen. Daarbij is Nederland ook voor een deel afhankelijk van gas uit Rusland. De hogere gasprijzen worden onder andere in de glastuinbouw gevoeld. Maar ook de bakker heeft gas nodig voor zijn ovens. Intensieve gebruikers zijn door de hogere prijzen tot wel miljoenen euro's per jaar meer kwijt, aldus Rabo.

Personeelstekorten

Rusland, Oekraïne en ook Belarus zijn ook belangrijke leveranciers van andere landbouwproducten dan graan zoals kunstmest, veevoer en zonnebloemolie. Dat de graanprijs sinds de Russische inval al met 25 procent is gestegen, kan volgens Rabo ook effect hebben voor de prijs van bijvoorbeeld aardappelen omdat boeren kunnen beslissen graan te gaan telen in plaats van aardappelen, waardoor er daar minder van zijn.

De economen van Rabobank wijzen erop dat de prijzen de laatste tijd toch al flink stegen. Dat komt door verstoringen in de handelsstromen als gevolg van de pandemie en de lockdowns. Daarnaast is er sprake van personeelstekorten en lage voorraadniveaus. Volgens Rabo gaven producenten in oktober vorig jaar al aan 10 procent hogere prijzen te zullen moeten vragen om de opgelopen kosten te kunnen compenseren. Maar dat is nog niet volledig op het bord van de consument komen te liggen. Afgelopen maand stegen de prijzen voor voeding voor consumenten volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek met 5 procent.

Gasprijzen opnieuw gestegen

03/03/2022: De Europese gasprijzen zijn opnieuw naar een recordstand gestegen, meldt ANP. Rond 09.30 uur tikte de prijs voor gas dat volgende maand geleverd wordt op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs de 199,99 euro per megawattuur aan. Een dag eerder was de gasprijs naar ruim 194 euro gestegen.

De gasprijs staat daarmee weer ruim 20 procent hoger dan aan het slot van de handelsdag woensdag. Handelaren maken zich zorgen om mogelijke sancties op Russische olie en gas. Ook zijn ze bang dat de gaspijplijn die van Rusland via Oekraïne naar Slowakije voert beschadigd kan raken tijdens de strijd.

Momenteel is die gaspijplijn nog gewoon in gebruik. Er wordt zelfs meer gas door vervoerd dan de afgelopen maanden gebruikelijk was. De reden dat de gasprijzen toch stijgen is omdat daarbij wordt gekeken naar zogeheten futures, contracten voor levering de volgende maand. Dat brengt een grotere onzekerheid met zich mee en dus ook de mogelijkheid van sterkere koersbewegingen.

Vrees voor tarwetekorten

03/03/2022: De prijs voor tarwe is verder opgelopen, na de recente rally als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Door de Russische inval en de sancties tegen het land is de uitvoer van tarwe nagenoeg stil komen te liggen. Daardoor komt de bevoorrading van andere landen in het gedrang.

Oekraïne en Rusland zijn goed voor meer dan een kwart van de tarwe-export van de wereld. Door de aanhoudende gevechten zijn havens gesloten waardoor het vervoer stil is komen te liggen en de logistiek in de war is geschopt. De oorlog vormt ook een bedreiging voor het aanplanten van tarwe dit jaar in Oekraïne, omdat boeren bij de gevechten betrokken kunnen raken. De tekorten zullen waarschijnlijk overslaan naar het volgende seizoen, of mogelijk zelfs nog langer.

Prijsstijgingen afremmen

Deze zomer zullen recordoogsten in Noord-Amerika en andere delen van Europa van cruciaal belang zijn om verdere prijsstijgingen af te remmen. Nu de stromen vanuit de Zwarte Zee-regio door de oorlog in de knel komen, overwegen veel kopers termijncontracten voor Australisch graan aan te gaan. Daarmee wordt nu al tot ver in het derde kwartaal besteld, aldus handelaar CBH Group.

De prijzen voor tarwe zijn in de afgelopen maand met 50 procent gestegen. De stijging zorgt ook voor extra druk op de wereldwijde voedselinflatie. Zeker omdat ook andere grondstoffen in rap tempo duurder worden. Rusland en Oekraïne zijn bijvoorbeeld ook belangrijke leveranciers van maïs, gerst en zonnebloemolie. De maïsprijzen stegen tot het hoogste niveau sinds 2012, terwijl sojaolie en palmolie nog nooit zo duur was als nu.

Moeilijke situatie

Intussen probeert China, 's werelds grootste importeur van maïs en sojabonen en een van de grootste kopers van tarwe, essentiële voorraden op de wereldmarkten veilig te stellen. Daardoor stijgen de prijzen nog verder.

Egypte, de grootste tarwe-importeur, bevindt zich in een moeilijke situatie. Rusland en Oekraïne zijn volgens de Verenigde Naties goed voor 86 procent van de tarwe-invoer van het land in 2020. De combinatie van oorlog, sancties en stijgende vracht- en verzekeringskosten belemmert het land om de bevoorrading op orde te krijgen. Dat heeft extra betekenis in het Noord-Afrikaanse land, waar de stijgende voedselprijzen tien jaar geleden bijdroegen tot de protesten van de Arabische Lente.

Gasprijs naar recordhoogte

02/03/2022: De Europese gasprijs is woensdag naar een nieuwe recordstand gestegen. Op de toonaangevende beurs van Amsterdam schoot de prijs tot 60 procent omhoog naar 194 euro per megawattuur. Zorgen over de levering van voldoende gas waren daar de oorzaak van. Zo zijn sancties op Russisch gas een mogelijkheid, net als beschadigingen aan pijplijnen in Oekraïne. Op de vorige piek in december was gas net geen 181 euro per megawattuur waard.

Vooralsnog is de stroom van Russisch gas naar Europa nog niet onderbroken en de leveringen liggen zelfs hoger dan voor de Russische inval in Oekraïne. Op de beurzen wordt echter gehandeld in zogeheten futures, contracten voor gas dat de komende maanden geleverd wordt. De prijs die hard steeg was die voor levering in april.

Na de sterke stijging daalde de gasprijs weer aanzienlijk, tot net boven de 156 euro per megawattuur. Inmiddels moet rond de 174 euro per megawattuur worden betaald voor april-futures.

Afhankelijkheid grondstoffen

01/03/2022: Michael Scannell, de DG van landbouw waarschuwt voor de grote afhankelijkheid van agrarische grondstoffen uit een turbulent deel van de wereld. De Europese agrifoodsector moet rekening houden met effecten op de korte en lange termijn.

Oekraine en Rusland zijn samen verantwoordelijk voor 30% van de wereldhandel in tarwe, 32% van gerst, 17% van mais en meer dan 50% van zonnebloemolie en -zaden. Dit verklaarde Michael Scannell afgelopen maandag 28 februari tijdens een vergadering van het landbouw comité van het Europees Parlement.

Hij waarschuwde dat de grote afhankelijkheid met een turbulent deel van de wereld ernstige gevolgen heeft op de korte en lange termijn.

Varkens- en kippenvlees

01/03/2022: Stijgende prijzen voor granen zoals tarwe zijn één, zegt hij, maar de oorlog heeft ook behoorlijk wat invloed op de handel in dierlijke producten. “Er is een sterke bilaterale handel tussen de EU en beide landen in varkens- en kippenvlees.”

Daarnaast is Rusland op plek 6 wat betreft de grootte van de handel met de EU. In de agrifood gaat het om verwerkte producten zoals snoep, wijn, sterke drank en koekjes.

“De gevolgen van de Russische agressie zal grote gevolgen hebben op de agrifoodsector. Het zal pijnlijk zijn, maar we moeten het dragen. We zijn solidair met Oekraïne en de beslissingen genomen door de EU om sancties tegen Rusland in te stellen,” concludeerde hij.

Toename prijzen tarwe en mais

28/02/2022: De prijs van tarwe en mais is stevig gestegen nadat westerse landen Rusland strengere sancties hebben opgelegd als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne. Dit meldt het ANP.

De prijs voor toekomstige koopcontracten voor tarwe, zogenaamde tarwe-futures, steeg op de beurs van Chicago met 8,7 procent. Maïs-futures waren maandag al 5 procent duurder.

De Europese Unie en zijn belangrijkste bondgenoten besloten in het weekend onder meer om een aantal Russische banken uit te sluiten van het internationale betalingssysteem SWIFT, dat wordt gebruikt voor financiële transacties over de hele wereld. Er werd al gevreesd dat deze nieuwe sancties de voedselinflatie verder zou opdrijven. Rusland is een van de grootste producenten van tarwe ter wereld.

Terugloop machine-export

25/02/2022: De technologische industrie in Nederland houdt er rekening mee dat de export van machines en technologie naar Oekraïne en Rusland op de korte termijn terugloopt. Dit meldt het ANP.

Volgens FME zal de duur van het conflict invloed hebben op de gevolgen. Ook de duur en ernst van wederzijdse sancties zullen invloed hebben.

FME maakt zicht naar eigen zeggen grote zorgen om de Russische inval in Oekraïne en volgt de situatie nauwlettend. Oekraïne en Rusland zijn voor Europa en Nederland landen waar belangrijke grondstoffen vandaan moeten komen, aldus de branche.

Handelspartner

24/02/2022: Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) is Rusland een relatief grote handelspartner voor Nederland. In 2019, het laatste jaar voor de coronacrisis, exporteerde Nederland voor ongeveer 6,5 miljard euro richting dit grote land. Met de handel met Oekraïne is veel minder geld gemoeid. Maar sinds de Europese Unie (EU) een handelsverdrag met Oekraïne heeft gesloten, is de handel met het land wel sterk toegenomen.

Gevolgen voedingsindustrie

24/02/2022: De oorlog tussen Rusland en Oekraïne kan grote gevolgen hebben voor de voedingsindustrie. Oekraïne is onder andere leverancier van producten als mais, tarwe, aardappel, suikerbieten, zonnebloemen, melk, groenten, gerst, zonnebloemolie, sojabonen en raapzaad. Ook komt meer dan een derde van het aardgas dat Europa gebruikt uit Rusland. Voor Nederland is dit volgens experts zo’n 15 procent. Nu het land in delen van Oekraïne is binnengevallen, neemt de bezorgdheid toe dat de prijzen van grondstoffen en uiteindelijk voeding alleen nog maar verder gaan stijgen.

Gasprijzen schieten omhoog

De gasprijzen schoten vanochtend na de inval van Rusland met meer dan 40 procent omhoog. De prijs voor een megawattuur gas stond een half uur na de opening van de beurs op €115, waar deze woensdagavond nog op €87,45 stond. Volgens het ANP heerst de angst dat de gaskraan vanuit Rusland dichtgaat vanwege de oorlog in Oekraïne. De inval van Rusland kan leiden tot economische sancties, waarbij ook de olie- en gasindustrie mogelijk wordt aangepakt.

Voedselprijzen verhogen

“De gasprijs is een punt van zorg. De energierekening voor bakkers, die hun brood vaak in gasgestookte ovens bakken, kan dit jaar twee tot die keer zo hoog uitvallen als in 2021. Dat zal te merken zijn aan de kassa”, vertelt Marie- Hélène Zengerink, directeur van de branchevereniging voor brood- en banketbakkers NBOV, aan het Financieel Dagblad. “Je kunt niet minder bakken of de oven voor de helft aanzetten, dus je zult prijzen moeten verhogen. De vraag is in hoeverre consumenten meer willen betalen voor hun brood.”

Grondstofprijzen stijgen naar recordhoogte

Oekraïne en Rusland zijn goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde handel in tarwe en voor een vijfde van de verkoop van maïs. Daarnaast zijn de landen goed voor 80 procent van de wereldwijde export van zonnebloemolie. Door de situatie tussen Rusland en Oekraïne zijn de prijzen van tarwe, mais, sojabonen en palmolie volgens het ANP al naar recordhoogte gestegen.

Druk op meststoffen

De situatie in Oekraïne leidt ook tot druk op de prijs van meststoffen. De markt voelt nu al de druk van de verminderde kaliumleveringen uit Belarus na de sancties van de Verenigde Staten. Vermindering van de export van voedingsstoffen uit Rusland zal de prijsdruk verder opvoeren. Dit zal uiteindelijk de voedselprijzen onder druk zetten, doordat de mindere beschikbaarheid van meststoffen kan leiden tot minder oogsten.

Prijsstijging plantaardige olie, tarwe en maïs

Volgens analisten van de Rabobank is de oorlog in Oekraïne een grote zorg voor plantaardige olie, tarwe en maïs. Er waren volgens de bank begin dit jaar al lage voorraden in veel landbouwgrondstoffen. De situatie in Oekraïne zou volgens de Rabobank dan ook kunnen leiden tot hogere prijzen van voedingsmiddelen. Toch denkt de bank dat de prijsstijging in de schappen van de supermarkten kleiner zullen zijn, omdat de grondstofprijzen een relatief klein deel uitmaken van de prijzen van de eindproducten.