Is een circulair voedingssysteem de oplossing voor milieu- en gezondheidsproblemen?

Is een circulair voedingssysteem de oplossing voor milieu- en gezondheidsproblemen?

Van 3 t/m 7 februari is het in Nederland de Week van de Circulaire Economie. Volgens velen is ons huidige voedingssysteem niet meer geschikt voor de 21e eeuw. We moeten van een lineaire naar een circulaire economie. Wat houdt dit precies in voor de voedingsindustrie? Carolyn Steel vertelt hier meer over op het Food Future Event op 7 april.

Van 3 t/m 7 april is het de Week van de Circulaire Economie in Nederland. Nederlandse bedrijven die op een circulaire manier te werk gaan organiseren evenementen waarin zij anderen inspireren om ook circulair te gaan werken.

Voeding is een essentieel onderdeel van het menselijk bestaan. We hebben voeding nodig om te overleven, maar het kan ook plezier geven en culturen samenbrengen. Het huidige voedingssysteem stimuleert een snel groeiende populatie door snelle ontwikkeling van producten en processen in de voedingsindustrie.

Lineaire economie

Het huidige voedingssysteem is echter niet geschikt voor het voorzien in onze behoefte op langere termijn, laat een rapport van de Ellen Macarthur Foundation van vorig jaar zien. De huidige economie is een overwegend lineaire economie. We gebruiken grondstoffen om iets te produceren, gebruiken de eindproducten en gooien het vervolgens weg.

‘Take-make-waste’

Dit noemt de Ellen Macarthur Foundation het ‘take-make-waste’ gedrag. Volgens het onderzoek betaalt de maatschappij voor elke euro die aan eten wordt besteed, twee euro aan gezondheids-, milieu en economische kosten. Dit komt volgens hen door de manier waarop voeding in het huidige voedingssysteem wordt geproduceerd.

Bijkomende kosten

Deze bijkomende kosten zijn volgens het rapport het gevolg van een lineair voedingssysteem. Daarbij worden eindige grondstoffen gebruikt en treedt er vervuiling op die schadelijk is voor het milieu. Het onderzoek laat zien dat per seconde de inhoud van zes vuilniswagens aan eten verloren gaat of wordt weggegooid wereldwijd.

Circulair voedingssysteem

Volgens het onderzoek is een circulair voedingssysteem het best geschikte systeem voor de 21e eeuw en daarna. Bij een circulaire economie is het de bedoeling dat herbruikbaarheid van producten wordt gestimuleerd en waarde vernietiging wordt geminimaliseerd.

Afvalstoffen worden gebruikt als nieuwe grondstoffen, waardoor deze stoffen opnieuw meerwaarde krijgen en afval dus eigenlijk nauwelijks bestaat. Gebruikte grondstoffen worden oneindig hergebruikt, waardoor er geen afval is en er nauwelijks nieuwe grondstoffen nodig zijn.

Belangrijke rol voor steden

Door een circulair voedingssysteem wordt volgens het onderzoek het milieu behouden en verbeterd in plaats van vervuild. Het rapport geeft aan dat de huidige voedingssystemen nog ver verwijderd zijn van deze circulariteit, maar dat dit volgens hen zeker haalbaar is. Steden hebben daarbij een belangrijke rol, aldus het onderzoeksrapport.

In 2050 wordt naar verwachting 80% van alle geproduceerde voeding in steden geconsumeerd. Steden hebben dus volgens het rapport een belangrijke rol bij de switch naar een circulair voedingssysteem. Dit kunnen zij volgens het rapport op drie manieren doen:

  1. Source voeding dat regeneratief geproduceerd is, en waar mogelijk lokaal
  2. Gebruik voedsel optimaal
  3. Ontwikkel en promoot gezondere voedingsmiddelen

Bron: Ellen Macarthur Foundation

Waarde van voedsel

Ook Carolyn Steel is van mening dat een circulair voedingssysteem nodig is. Volgens haar leidt het huidige voedingssysteem tot veel problemen.

“We leven in een wereld gevormd door eten. Echter door de waarde van voedsel uit het oog te verliezen, hebben we een manier van leven gecreëerd die ons en onze planeet bedreigd”, aldus Carolyn Steel, Britse docent en schrijver van het boek Hungry City, uitgegeven in 2008.

Food Future Event

Op 5 maart komt het nieuwe boek van Carolyn Steel uit: Sitopia: How Food Can Save The World. In het boek beschrijft ze hoe voedsel onze wereld gemaakt heeft tot wat het nu is en hoe voedsel onze wereld ook weer kan redden. Maar is de voedingsindustrie dan daadwerkelijk de sleutel tot de redding van de wereld?

In haar nieuwe boek geeft Steel antwoord op vragen als:

  • Hoe kunnen we een gezond en ethisch leven leiden in een wereld waar goedkoop, slecht geproduceerd voedsel de norm is?
  • Hoe kunnen we productie en distributie van voeding omvormen zodat we de onvermijdelijke klimaatverandering kunnen vermijden?
  • Wat voor rol kunnen innovatieve technische ontwikkelingen spelen in de toekomst?
  • Hoe kan voedsel ons helpen om een goed, betekenisvol leven te leiden?

De productie van voedsel bepaalt hoe onze steden, landschappen, economie en ecologische footprint eruit zien. Dit leidt nu tot uitputting van het systeem, maar hoe kunnen we de invloed van voeding aanwenden om de wereld te verbeteren? Op het Food Future Event op 7 april zal Carolyn Steel, een maand nadat haar nieuwe boek uitkomt, antwoord geven op deze vragen.

Het Food Future Event op dinsdag 7 april 2020 in het NBC Congrescentrum Nieuwegein geeft u in één dag een update.

Bekijk het programma.

Meld u direct aan

Carmen Groeneveld

Carmen Groeneveld

Redacteur VMT

Carmen Groeneveld is redacteur bij VMT met als aandachtsgebieden Wetgeving & Toezicht, Ingrediënt & Product, Economie & Bedrijven en startups.

Laurens Hoedemaker, voorzitter van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) en onderzoeker Klaas Dijkstra van Zest (rechts) deelden tijdens de presentatie hun inzichten over de vleesconsumptie en de perceptie ervan in Nederland.

'Vleesindustrie moet meer lef tonen om identiteit en kwaliteit te...

De grote aandacht die er is voor negatieve gevolgen van vleesconsumptie, heeft niet geleid tot minder vleeseters in Nederland. Nog altijd 95% van de Nederlanders eet vlees. Opvallend genoeg schatten Nederlanders dat zelf veel lager in: gemiddeld 74%. "Een grote discrepantie tussen realiteit en perceptie die laat zien dat de vleessector veel te voorzichtig is geworden."

Beeld: Shutterstock

Producenten over EUDR: 'Er is teveel onduidelijk over...

Binnenkort gaat de European Union Deforestation Regulation (EUDR) van kracht. De datum staat momenteel op december 2024, maar er wordt gesproken over uitstel van een jaar. Er zijn op dit moment nog veel onduidelijkheden over wat er nu verwacht wordt. Hoe bereiden producenten zich voor op deze wetgeving? En waar lopen zij tegenaan? VMT vroeg het aan 10 producenten.

Terugblik: het Food Future Event 2024 in beeld

Terugblik: het Food Future Event 2024 in beeld

VMT kijkt terug op een geslaagd, inspirerend en informerend Food Future Event op de nieuwe inspirerende locatie DUS in Utrecht op donderdag 3 oktober. Productontwikkelaars uit de voedingsmiddelenindustrie konden zich weer een dag laven aan de kennis van experts uit het veld, industrie en wetenschap. Een terugblik in beeld.

VMT 6 (2024): Wetgeving duurzaamheid

VMT 6 (2024): Wetgeving duurzaamheid

Duurzaamheid is voor voedselproducenten geen keuze meer, maar onderdeel van wetgeving. Hoe ga je om met reststroomverwerking? Wat is de laatste stand van zaken voor verpakkingen? En wat zijn tips voor de aankomende CSDDD-wetgeving? Dit en meer in dit themanummer.

Kees de Jong (links) presenteert het Mobi Mushroom-concept aan Henk Staghouwer (rechts), voormalig minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Paddenstoelen vervangen de veestapel? Mobiele kwekerij moet...

Hoe kan de voedingsmiddelenindustrie minder CO2 produceren? Mobi Mushroom en paddenstoelenproducent Mitro Fresh hebben een mobiele 40-foot-container ontwikkeld waarin paddenstoelen groeien zoals shiitake, enoki of oesterzwam. De bedrijven zien dat boeren onder druk staan doordat de overheid verwacht dat de veestapel krimpt. Is een paddenstoelencontainer een duurzamere oplossing als alternatief voor de afnemende veestapel?

Expert geeft 7 tips voor naleving CSDDD-wetgeving: 'Het geldt indirect óók voor kleinere producenten'

Expert geeft 7 tips voor naleving CSDDD-wetgeving: 'Het geldt...

Er komt steeds meer duurzaamheidswetgeving op de voedingsindustrie af. Vanaf 2027 komt daar ook de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) bij. Hoewel deze wet met name voor grotere bedrijven geldt, gaat het ook grote gevolgen hebben voor de kleinere producenten. Dat stelt Johan Löfquist, hoofd duurzame data bij Worldfavor. "Ook kleine bedrijven moeten transparant zijn."

Lamb Weston maakt verpakkingen van gebruikte frituurolie  

Lamb Weston maakt verpakkingen van gebruikte frituurolie

Frietproducent Lamb Weston verpakt haar aardappelproducten voortaan in een alternatieve verpakking gemaakt van gebruikte frituurolie. De verpakking is bedoeld voor de Europese retail en zorgt volgens de producent voor 30% minder CO2-uitstoot dan de oude verpakking.  

Food Future Event: Microbioom & vezels - de laatste ontwikkelingen in een hecht duo

Food Future Event: Microbioom & vezels - de laatste ontwikkelingen in...

Steeds meer consumenten weten dat een gezond microbioom goed is voor de gezondheid. Ze zien ook de positieve rol van vezels hierin. DSM-Firmenich onderzoekt hoe pre-, pro- en postbiotica het microbioom beïnvloeden. Ze kijken ook naar het belang van vezels. Het bedrijf geeft op het Food Future Event een kennissessie over dit onderwerp.

Mijn artikeloverzicht kan alleen gebruikt worden als je bent ingelogd.