Waterhergebruik is ondanks de uitdagingen in veel gevallen rendabel voor de voedingsmiddelenindustrie

KENNISPARTNER - Waterhergebruiken. Is dat nou echt nodig en wat levert het nou daadwerkelijk op? Vragen die niet zo een, twee, drie te beantwoorden zijn. Ieder productieproces is redelijk uniek en de lay-out van leidingen in een fabriek laat zich niet altijd eenvoudig aanpassen. Toch is er technisch heel veel mogelijk. Het is de moeite waard om er eens oriënterende gesprekken over aan te gaan.

André Mepschen van Water Alliance spreekt ze regelmatig: de techneuten die wel willen, maar niet goed weten hoe ze de waterreductie in hun procesomgeving moeten gaan aanpakken. Toch neemt de druk vanuit de maatschappij en de overheid steeds meer toe. Consumenten gaan zich steeds vaker realiseren hoeveel olympische zwembaden vol water per dag in de voedingsmiddelenindustrie na gebruik het riool instromen. Wat waterreductie en -hergebruik oplevert is daarom wellicht niet alleen in geld uit te drukken. Bewust omgaan met natuurlijke bronnen die in de toekomst schaars kunnen worden is echter heel wat waard.

‘Consumenten gaan zich steeds vaker realiseren hoeveel volle olympische zwembaden per dag in de voedingsmiddelenindustrie na gebruik het riool instromen.’

André Mepschen van Water Alliance

Mepschen: “In artikel 2.1 van het Waterbesluit wordt bij waterschaarste achtereenvolgens prioriteit gegeven aan veiligheid, nutsvoorzieningen, kleinschalig hoogwaardig gebruik en als laatste pas aan de industrie. Met andere woorden: als de waterkraan moet worden dichtgedraaid, is het de industrie die als eerste gekort wordt. Kortom, nadenken over waterreductie en -hergebruik is gewoon nodig.”

Bron: www.rijksbegroting.nl

Wanneer is waterhergebruik rendabel

Mepschen schetst een aantal situaties waarin waterhergebruik rendabel is:

In het geval dat de huidige bron te duur is. Het leidingwater, bronwater of oppervlaktewater is van (te) slechte kwaliteit wat hoge zuiveringskosten tot gevolg heeft.
In het geval dat de lozing te duur is. Via hergebruik kun je als onderneming hier al snel 60-70% op besparen. Heb je eenmaal een hergebruikinstallatie staan, dan kan het zelfs rendabel zijn om opgevangen regenwater te hergebruiken.
Als er veel gebruik gemaakt wordt van warm water in de processen in het bedrijf, kan hergebruik ook rendabel zijn, door de besparingen op verwarmingskosten.
Als er veel gebruik gemaakt wordt van reinigingsmiddelen in de processen in het bedrijf, kan hergebruik ook rendabel zijn omwille van de besparingen op deze middelen.
Voor leverzekerheid, zoals in tijden van het afschakelplan volgens de zogenaamde verdringingsreeks van art. 2.1 van het Waterbesluit (zie tabel).
Wanneer water voor het proces op maat gemaakt moet worden.

Afbeelding van Water Alliance “Een bijkomend voordeel kan zijn dat afvalwaterstromen geconcentreerder worden en de aanwezige componenten wellicht beter zijn terug te winnen. Denk hierbij aan cellulose, fosfaten, stikstof, eiwitten, et cetera. Op deze wijze kan de afvalstroom eventueel ook beter via een (an)aërobe afvalwaterbehandeling behandeld worden”

De uitdagingen bij waterhergebruik

Een van de uitdagingen waar je tegenaan zou kunnen lopen is het microbiologische aspect: hoe garandeer je de kwaliteit van het hergebruikte water, welke risico’s loop je?

Denk na over de beste combinatie voor jouw situatie. Desinfectie op basis van chemie heeft weer andere voor- en nadelen dan bijvoorbeeld membranen of UV. Denk hierbij aan de pH, TOC of lichtdoorlaatbaarheid van de te behandelen waterstroom. Denk ook aan een zogenaamde puntbehandeling versus iets wat het hele leidingnet aanpakt.
Zogenaamde double barriers kunnen een erg robuuste oplossing opleveren met betrekking tot de totale logreductie van bacteriën. Als de logreductie van een bepaalde techniek log 6 is en een andere log 4, dan zijn die twee gecombineerd zomaar log 10.
‘Survival of the fittest’ in processen, dus temperatuurresistente varianten, sporenvormers of biofilmvormers zijn kritische punten in een proces. De procescondities zijn hierbij cruciaal.

De samenstelling van het water is natuurlijk ook van belang. Hierbij kan men denken aan:

RO-water (osmosewater) bevat geen componenten die een bufferend vermogen hebben.
RO-water bevat geen mineralen.
NF-membranen kunnen wellicht ook een goed alternatief zijn, waarbij bepaalde componenten juist (deels) doorgelaten worden.
Met het toevoegen van mineralen of andere componenten na behandeling kan de waterkwaliteit gestuurd worden op gewenste specificaties.
UF-membranen kunnen virussen, bacteriën en zelfs opgeloste organische componenten (deels) verwijderen, zonder de mineralenbalans te verstoren.
Bepaalde vormen van chemie kunnen eventueel residu achterlaten wat wellicht ongewenst is in het proces of product, maar heeft wel als voordeel dat het geen zogenaamde puntbehandeling is.

Ook UV, actiefkool, zandfiltratie, ionenwisselaars, ED(I), membraandestillatie en andere technologieën kunnen erg goede aanvullingen zijn om de juiste kwaliteit van het water te bereiken.

Advies inwinnen is belangrijk

waterdrop Dat waterhergebruik noodzakelijk is, daar is men steeds meer van doordrongen. Dat er eigenlijk geen eenvoudige oplossingen zijn is ook bekend. Mepschen: “Zoals al eerder aangehaald is er technisch echter wel ontzettend veel mogelijk en zijn er in waterland Nederland veel specialisten die je kunnen adviseren bij de vragen die er zijn. Praat met experts, met mensen die al ervaring hebben opgedaan. Praat ook met onafhankelijke mensen die weten wat er te koop is in deze wereld en welke alternatieven er zijn. Koudwatervrees is begrijpelijk, maar niet nodig!”