André Mepschen is Business Developer Nationaal bij Water Alliance, een stichting met 110 leden, allen bedrijven die actief zijn in de watertechnologie. Het doel van Water Alliance is om deze bedrijven op het gebied van watertechnologie te koppelen aan bijvoorbeeld de voedingsmiddelenindustrie en om ‘water’ op de kaart te zetten.

Mepschen: “We zien nu de trend dat ook de consument zich steeds bewuster wordt van de problematiek rondom de beschikbaarheid van water. Zelf heeft hij zijn waterverbruik in de hand door minder de tuin te sproeien, minder lang te douchen en andere verspillingen tegen te gaan. De consument ziet echter ook dat de industrie een grootverbruiker van water is en vindt het belangrijk dat een producent zijn verantwoordelijkheid gaat nemen op het gebied van duurzaamheid.”

Productbeleving belangrijker

Het terugdringen van het waterverbruik is een van de duurzaamheidsdoelen van de industrie voor 2030. De voedingsmiddelenindustrie is zich ook steeds bewuster geworden van het feit dat de beschikbaarheid van water niet meer zo vanzelfsprekend is en dat de consument onder invloed van de duurzaamheidstrend steeds vaker kiest voor kwaliteit in plaats van kwantiteit.

Zo is de wasserbombe-tomaat uit de vorige eeuw nagenoeg verdwenen en heeft deze plaatsgemaakt voor veel smaakvollere varianten. Deze trend zie je ook in de bierindustrie. Waar men enkele decennia geleden het liefst een pilsje dronk, zijn nu de brouwerijen met hun speciaalbieren nog steeds enorm groeiende. De consument van vandaag is op zoek naar beleving en wil weten waar zijn product vandaan komt en hoe het geproduceerd is. De consument wil weten wat het verhaal achter het product is, of dat een eerlijk verhaal is en – wat we tegenwoordig zien – of het wel een duurzaam verhaal is.

Water is niet vanzelfsprekend

Deze consumententrend, maar ook de intrinsieke maatschappelijke verantwoordelijkheid die voedingsmiddelenproducenten voelen, maakt dat er echt stappen genomen gaan worden, ook op het gebied van waterverbruik. Mepschen vertelt dat de Deense bierbrouwer Carlsberg vooroploopt als het gaat om duurzaamheid en als voorbeeld dient. “Naast het ontwikkelen van recyclebare verpakkingen heeft Carlsberg de afgelopen jaren sterk ingezet op een proceswaterreductie van maar liefst 90%. Ook diverse andere brouwerijen hebben zichzelf nu doelen gesteld en zijn volop bezig met waterreductie.”

“Decennialang heeft de industrie de kraan opengedraaid, het water lineair voor de productie gebruikt en vervolgens afgevoerd, waarbij het soms via een afvalwaterzuivering liep,” aldus Mepschen. “Dit kon ook, omdat water goedkoop is en nagenoeg onbeperkt beschikbaar was. Maar het besef is nu daar dat die beschikbaarheid niet meer vanzelfsprekend is. De afgelopen drie zomers hebben laten zien dat ook in Nederland waterschaarste kan optreden en dan is besparen een goede optie, maar circulair inzetten nog beter. Mepschen: “Circulariteit is een groeiende trend. Niets is meer circulair dan een watermolecuul, die immers altijd in dezelfde vorm terugkomt. Het terugwinnen van water in de industrie is dan ook met de huidige ontwikkelde technologieën zeer goed mogelijk.”

Terugwinnen van componenten

“Wat we nu zien is dat we ook in staat zijn om aan het water toegevoegde componenten als chemicaliën en reinigingsmiddelen, maar ook restproducten en energie kunnen terugwinnen uit het proceswater. Dit kan de businesscase voor het terugwinnen van water aantrekkelijk maken. Zo heeft Water Alliance leden die bijvoorbeeld cellulose terugwinnen uit water. Of eiwitten die weer voor de markt van vleesvervangers interessant zijn. Ook hoeft er niet altijd end-of-pipe gekeken te worden, maar kan bijvoorbeeld energie in de vorm van warmte ook vooraan in het productieproces teruggewonnen worden en ingezet worden voor het verwarmen van een ruimte of andere processen.”

Voedselveiligheid waarborgen

Mepschen maakt wel een voorbehoud: “In de voedingsmiddelenindustrie heeft onbetwist voedselveiligheid de hoogste prioriteit. Voedselveiligheid moet te allen tijde geborgd zijn. Daarom is men wat huiverig om met recirculatie te werken. Toch denk ik dat het heel goed mogelijk is om teruggewonnen water te gebruiken voor bijvoorbeeld eerste processtappen als het wassen van grondstoffen, maar daarvoor is een andere mindset nodig. Want we zijn echt in staat om proceswater met onder andere de huidige membraantechnologieën en desinfectiestappen te recirculeren en er weer water van drinkwaterkwaliteit van te maken, dat veilig opnieuw voor het productieproces ingezet kan worden. Ook bij de productie van voedingsmiddelen.”

Verbeterde sensoren

De trend dat sensoren voor het meten van waterkwaliteit steeds geavanceerder en gevoeliger worden, kan maken dat voedingsmiddelenproducenten stappen gaan zetten op het gebied van circulaire processen. Mepschen: “Het inline meten van de aanwezige stoffen en micro-organismen in proceswater wordt steeds vaker toegepast en met de data die daaruit voortkomen kunnen processen gestuurd worden. Zo kan ook het terugwinningsproces en de waterkwaliteit permanent gemonitord en geborgd worden.”

Technologieën koppelen aan vraag

Iedereen is wel doordrongen van het feit dat er iets moet gebeuren. Er zijn veel vragen op het gebied van circulariteit. Ook zijn er heel veel technologische oplossingen. Mepschen: “Ieder productieproces is uniek en dat maakt iedere case uniek. Water Alliance kan door haar uitgebreide ‘waternetwerk’ de uiteenlopende vragen uit de voedingsmiddelenindustrie koppelen aan bedrijven die de mogelijke antwoorden hebben. Hieruit zijn al verschillende samenwerkingsverbanden ontstaan. Maar ook kunnen wij mensen bij elkaar aan tafel brengen, als het bijvoorbeeld gaat over de mogelijkheid om het afvalwater van bedrijf A te laten gebruiken voor het proces van buurman B. Ook dat zijn mogelijke kansen waar we met elkaar over kunnen nadenken.”

De trend is dat de consument vraagt om een duurzaam product met beleving. Het is aan de industrie om de eerste stappen te zetten en gezamenlijk op te trekken met de technologie om circulair watergebruik mogelijk te maken. Zo kunnen duurzaamheidsdoelstellingen behaald worden en wordt gewerkt aan een blijvende beschikbaarheid van schoon water.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Water Alliance