In samenwerking met NIRAS, een onafhankelijke advies- en engineeringspartner op het gebied van energie en andere duurzaamheidsoplossingen, heeft de zuivelverwerker een gedetailleerde studie uitgevoerd op het gebied van het energieverbruik tijdens de kaasproductie. Tijs Roeland, Manager Techniek & Projecten bij CONO Kaasmakers, en Roberto Dioguardi, Project Engineer Process bij NIRAS Nederland, kijken terug op een geslaagd traject en kijken vooruit naar in de toekomst te nemen stappen.

Ambitieuze doelen

Zich bewust van de impact van kaasproductie op het klimaat, zet CONO Kaasmakers de gedurfde stap om de gehele kaasketen te transformeren naar klimaatneutraal in 2030. Voor het verwezenlijken van dit klimaatneutrale doel kijkt CONO kritisch naar zichzelf. Het eigen aandeel in de keten dient zo klein mogelijk te worden. CONO identificeerde voor dit eigen aandeel enkele cruciale gebieden binnen de kaasketen: de boerderij, melktransport, kaasmakerij, kaasrijping, het verpakken en de kaastransport.
De coörperatie zette al enkele veranderingen door.

Een daarvan was het rechtstreeks lozen van afvalwater. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) ontvangt en zuivert het water van CONO rechtstreeks, wat betekent dat er geen eigen zuiveringsinstallatie nodig is op de productielocatie. Daarnaast bleek het afvalwater stoffen te bevatten die HHNK goed kon gebruiken. Een klassieke win-win situatie. Tijs benadrukt: “Het slim gebruiken van reststromen is een cruciaal onderdeel van onze duurzame strategie. We kijken hiervoor dus ook buiten onze eigen muren.”

Een andere aanpassing is gericht op elk jaar 2% energie te besparen. Tijs zegt hierover: “We wachten niet tot de grote knop omgezet wordt. We hebben al een aantal slimme oplossingen gevonden, waardoor we de afgelopen jaren het verbruik van energie omlaag zien gaan.”

Duidelijkheid op het gebied van energieverbruik

Het projectteam, bestaande uit experts van NIRAS en kennisdragers van CONO Kaasmakers, onderzocht alle productiestappen, van rauwe melkontvangst tot kaaspekeling en sproeidrogen, aangaande het energieverbruik. Hieruit diende een praktisch uitvoerbaar plan te komen, dat tevens oog heeft voor toekomstige duurzaamheidsoplossingen.

“De gezamenlijke inspanningen resulteerden in een aantal scenario’s. En een eindrapport met een helder overzicht van de huidige situatie, een concept voor het elektrificeren van de huidige stoomketels en een technische oplossing met warmtepompen en de opslag van warmte”, zegt Roberto. “De besparing in energie, verwachte kosten en de impact op de ecologische voetafdruk, zijn overzichtelijk gepresenteerd in een gedetailleerde tabel, die als basis diende voor de te maken keuzes voor vervolgstappen.”

“Het hoofddoel van het project is om klimaatneutraal kaas te maken, daarbij een CO2 reductie van 75% te realiseren tegen 2030 en het elektrificeren van het productieproces”, geeft Tijs aan. “Het kiezen van de juiste technieken, zoals het gebruik van een warmwatersysteem of een stoomsysteem, is hierin essentieel volgens hem. Het huidige systeem, dat tien jaar geleden is gebouwd, functioneert uitstekend en levert kwaliteit, waardoor het een lastige beslissing is om dit nu volledig aan te passen.”

Voor CONO is dit, sinds tien jaar, weer het eerste project van deze omvang. “Feitelijk wilden we alleen informatie over de vervanging van de stoomketel, echter het project fluctueert”, legt Tijs uit. “NIRAS beweegt mee met deze veranderingen en we herzien daar samen telkens de kaders in.”

Volgens de huidige plannen zullen twee nieuwe warmtepompinstallaties en een warmtebuffer het traditionele stoomnetwerk vervangen door een efficiënt 90 graden-water-netwerk. Dit vereist aanpassingen aan een aantal verbruikers en opwekkers van warmte en koude stromen binnen het productieproces. Ondanks hogere initiële kosten binnen het project zorgt deze oplossing voor lagere energielasten en een aanzienlijke energiebesparing. Dit resulteert naar verwachting in een veel betere rendement op de investering (ROI).

Het analyseren van data

Het inzichtelijk maken van de beschikbare informatie en het ontbreken van specifieke gegevens, maakte het analyseproces uitdagend. Het inschatten van de ROI was daardoor lastig. Tijs legt uit waarom dit toch van belang is: “Omdat we een coöperatie zijn, zijn er veel stakeholders. Daarbij wil ik dat onze medewerkers achter de plannen staan. Het zit in onze DNA om het goede te doen voor mens en natuur, bij iedereen en het is voor iedereen fijn om te weten wat een investering teweeg brengt.”

Om goede inschattingen te kunnen maken op het gebied van uitstoot en energiebesparing, grepen teamleden van NIRAS Nederland terug op ervaringen van internationale collega’s uit Denemarken en zijn er intensieve overleggen gevoerd. Door vervolgens een bewezen calculatiemethode toe te passen op de verkregen meetgegevens werden uitgangspunten steeds stabieler. Het projectteam kon namelijk aan de hand van die calculaties de ontbrekende data beter inschatten en een meer accurate ROI berekenen, wat essentieel was voor de betrouwbaarheid van het geleverde onderzoeksrapport.

“Het is steeds lastiger om het financiële plaatje helder te krijgen omdat de trends in cijfers zo snel veranderen”, stelt Roberto en Tijs vult aan. “Gelukkig zijn voor ons de besparingen aangaande het milieu steeds helderder geworden binnen het project en zien we zo de waarde van de investering. We willen namelijk niet zomaar keuzes maken. Wij, en NIRAS, houden rekening met veel scenario’s en onderzoeken meerdere technische oplossingen. We willen met alle zekerheid onze belanghebbenden meenemen in deze optimalisatie.”

Een gedeeld doel

NIRAS onderzocht samen met kennishouders van CONO Kaasmakers grondig het productieproces, identificeerde waar warmte wordt gegenereerd en waar een warmte-overschot is. De inbreng van NIRAS heeft meerwaarde vanwege de uitgebreide, internationale ervaring met het uitvoeren van energiestudies in de zuivelindustrie, maar dankzij gedetailleerde metingen van CONO gedurende een periode van een jaar kreeg het projectteam het diepgaande inzicht in het productieproces dat er nodig was.

Deze informatie was beschikbaar dankzij de inzet van de teamleden van CONO en eerdere investeringen die het bedrijf maakte om data te verzamelen om slimmer in te kunnen spelen op hun processen en de gebruikte energie.

Roberto legt uit: “Het was ontzettend waardevol om een jaaroverzicht te hebben van de verbruikers en opwekkers binnen de productielocatie. Door ook externe factoren erbij te pakken, denk hierbij aan de temperaturen buiten, werden calculaties steeds meer waarheidsgetrouw.”

“Melkverwerking en de productie van verschillende zuivelproducten was eerst best statisch. Je startte een productiedag, maakte schoon en deed dit een aantal keer in de week zo. Je grootste zorg was de beschikbaarheid van de grondstof melk. We gaan nu over op een andere mindset. We gaan kijken of verschillende elementen van dat productieproces optimaal zijn, om zo min mogelijk energie te verbruiken per productieronde”, vertelt Tijs. “Het zou toch top zijn als we dadelijk allemaal overgaan naar real-time informatie om dit zo goed mogelijk te managen?”

NIRAS zal nauw betrokken blijven en richt zich de komende tijd op de pre-engineering. Hierbij wordt de inkoop, realisatie, commissioning en startup van het project al in het achterhoofd gehouden zodat ook deze latere fases soepel kunnen verlopen. Bovendien zal NIRAS ondersteuning bieden bij het aanvragen van vergunningen en het naleven van wet- en regelgeving.

“NIRAS voelt als lokaal bedrijf, maar heeft de kracht van een hele organisatie achter zich”, geeft Tijs aan. Roberto zegt op zijn beurt: “Het is fijn om voor een opdrachtgever als CONO aan de slag te zijn. Je merkt dat we als organisaties dezelfde waarden hebben, bezig zijn met duurzaamheid en verantwoord ondernemen voor toekomstige generaties.” Tijs beaamt dit. Samen zetten CONO en NIRAS zich in voor een toekomst waar hoogwaardige kaas hand in hand gaat met een klimaat-neutrale benadering.

Dit artikel is gesponsord door NIRAS.