1 Gehakt: van bakje naar zakje

Albert Heijn verpakt het gehakt in een zakje in plaats van een bakje. Dat scheelt jaarlijks meer dan 500.000 kilo plastic; een besparing van 70 procent. "Bijzonder is dat we van drie verschillende verpakkingselementen, tray, topfolie, etiket, naar één enkele folie zijn gegaan", vertelt Nick Schallies, verpakkingstechnoloog bij Hilton Foods, een strategische partner van Albert Heijn. Het bedrukken van de folie onder hoge snelheid was een enorme uitdaging, maar deze zorgt juist voor een nóg grotere besparing.

Minder verpakkingsmateriaal

“Albert Heijn heeft met ons haar duurzaamheidsdoelstellingen voor 2025 bepaald. Samen willen we onder meer het verpakkingsmateriaal met 25 procent reduceren. Daarbij gaat het niet alleen om plastic, maar om een totaliteit aan verpakkingsmaterialen”, legt Schallies uit. “Een tweede doelstelling is het verbeteren van de recyclebaarheid en als derde wil Albert Heijn meer gebruik maken van gerecyclede materialen.”

Out-of-the-box

Naar aanleiding van deze doelstellingen is Schallies samen met zijn team gaan kijken naar het vleesassortiment. “We hebben de afgelopen jaren veel ingezet op MAP-verpakkingen. Dit is al een heel duurzame manier van verpakken, omdat er hiervoor door de jaren heen steeds minder materiaal wordt gebruikt en de verpakkingen ook steeds beter te recyclen zijn. Hiermee hebben we al flinke stappen gemaakt. Het was dan ook een uitdaging om te kijken waar verder nog grote verbeterpunten mogelijk zijn. Daarbij zijn we echt out-of-the-box gaan denken.”

Gehakt

Al snel kwam Schallies tot de conclusie dat de grootste verpakkingsreductie gerealiseerd kan worden in de productgroep gehakt.

“Door de overstap van een bakje naar een zakje gaan we van drie verschillende verpakkingselementen, tray, topfolie, etiket, naar één enkele folie. Dat scheelt jaarlijks 500.000 kilo plastic. Daarmee kunnen we de helft van onze reductiedoelstelling in één keer behalen. Maar deze grote stap is gelijk ook een hele spannende; gehakt is een heel belangrijke productgroep, zowel qua volume als qua omzet.”

2 Fruit: verpakking van huishoudelijk afval

De plastic fruitbakjes van Albert Heijn bevatten naast gerecycled flessen-PET ook een deel gerecycled plastic uit huishoudelijk afval. Recycler Umincorp gebruikt een speciale techniek om te sorteren op flake-niveau. En de verpakkingsproducent Hordijk kan aantonen dat het recyclaat en het proces voldoen aan de voorschriften voor voedselveiligheid.

Eind februari 2022 verpakt Albert Heijn verse fruitsalades in bakjes die een deel gerecycled PET bevatten uit plastic huisvuil. De nieuwe, transparante tray-to-tray verpakkingen bestaan voor 40% uit gerecycled PET waarvan minimaal de helft uit huishoudelijk verpakkingsafval.

Huishoudelijk verpakkingsafval

PET uit huishoudelijk verpakkingsafval is de enige soort plastic die na recycling als voedselverpakking gebruikt mag worden. Tot nu toe kon dit alleen met PET-flessen zoals statiegeldflessen.

Voorheen werden PET-bakjes, zoals champignonbakjes en schaaltjes voor vlees gerecycled tot niet-recyclebaar gekleurd plastic of laagwaardigere doeleinden, zoals bermpaaltjes of picknicktafels. Volgens Albert Heijn is het voor het eerst dat deze bakjes nu worden gerecycled voor gebruik in transparante, recyclebare voedselverpakkingen.

3 Cola: in papier of plantaardig plastic

Plantaardig plastic

Coca-Cola heeft een nieuw prototype van de eerste recycleerbare fles van 100% plantaardig plastic, uitgezonderd de dop en het etiket. Deze is klaar voor een commerciële schaalvergroting.

Petflessen bestaan uit twee moleculen: mono-ethyleenglycol (MEG) en paraxyleen (PX). Bij de lancering van de PlantBottle in 2009 beschikte Coca-Cola over de technologie om MEG te produceren uit plantaardige grondstoffen. Dat heeft ertoe geleid dat ongeveer 30% van het eerdere prototype gemaakt was uit plantaardige grondstoffen.

Plantaardige grondstoffen

In 2015 onthulde Coca-Cola vervolgens zijn eerste prototypes voor een PlantBottle uit 100% plantaardige grondstoffen (uitgezonderd de dop en het etiket). De productiemethoden op laboratoriumschaal om plantaardig PX te produceren, zaten toen nog in een vroeg stadium van ontwikkeling.

Plantaardig PX

Met dit nieuwe prototype van de PlantBottle lanceert Coca-Cola de eerste drankverpakking op basis van plantaardig PX dat op demonstratieschaal wordt geproduceerd. Dit was de laatste horde om een proces te ontwikkelen voor toepassing op commerciële schaal. Daarbij zijn de huidige prototypes gemaakt met nieuwe technologieën die de totale ecologische afdruk van het materiaal verkleinen en is er ook meer flexibiliteit mogelijk in de grondstoffen.

Papier

Daarnaast ontwikkelt Paboco - The paper bottle company-  papieren flessen voor Coca-Cola: ‘We willen uiteindelijk een 100% recyclebare, biobased oplossing bieden.’ VMT sprak met Michael Michelsen, business development manager bij Paboco, over wat er komt kijken bij de ontwikkeling van een papieren fles.

Technologische inzichten

“We hebben nauw samengewerkt met Coca-Cola voor de ontwikkeling van de papieren fles en dit doen wij ook met onze andere samenwerkingspartners. Zo combineren we technologische inzichten van experts uit het werkveld, met kennis van bedrijven over de behoefte van de consument”, aldus Michelsen.

Papier is sterk

“Papier heeft van zichzelf een sterke verbinding. Dit betekent dat papier op veel verschillende manieren kan worden gevormd”, legt Michelsen uit. Er is slechts een dunne barrière – zoals een plastic binnenlaag – en een dop nodig om het product veilig te bewaren.

“De barrière hoeft het product alleen maar goed te houden. Het papier geeft alle stevigheid”, aldus Michelsen. De barrière en dop voorkomt volgens de ontwikkelaar migratie binnenin de fles.

4 Boter: in papier

Kaptein, leverancier van onder meer Echte Boter, heeft een nieuwe, volledig composteerbare, papieren, duurzame foodverpakking ontwikkeld voor de pakjes roomboter. Zo wordt een groot gedeelte van assortiment Echte Boter verpakt in een vetvrije papieren wikkel.

Duurzame verpakking voor boter

“Vroeger gebruikten we een combinatie van aluminium en vetvrij papier”, vertelt commercieel directeur Anne van Egmond. “We wilden heel graag deze verpakking vervangen door een duurzame variant. Duurzaamheid is voor ons heel belangrijk en wij vinden dat we het leveren van boter in een zo duurzaam mogelijke verpakking verplicht zijn aan onze klanten.”

Vouwgeheugen

Het ontwikkelingstraject was niet eenvoudig. “Duurzame materialen zijn vaak minder geschikt voor het verpakken van voedsel onder meer vanwege de houdbaarheid. Dat maakt het proces zo lastig. Er is natuurlijk niet voor niets destijds gekozen voor aluminium in combinatie met vetvrij papier. Het aluminium laagje laat weinig licht door en heeft bovendien een bepaald vouw-geheugen. Het vouw-geheugen van het aluminium zorgt ervoor dat wij een pakje boter met tweehonderd stuks per minuut kunnen produceren. Papier heeft een veel minder groot geheugen. Daarom hebben we onze machines aangepast.”

5 Chips: recyclebaar alternatief voor aluminiumlaag

Een mengsel van positief en negatief geladen wateroplosbare polymeren kan een alternatief zijn voor de moeilijk recyclebare aluminiumlaag in chips- en koffieverpakkingen. Onderzoekers hebben de werking aangetoond met synthetische polyelectrolyten. Ze onderzoeken of bio-varianten bijvoorbeeld uit garnalenschillen dezelfde werking hebben.

Promotie-onderzoek

Dit onderzoek vindt plaats binnen het Advanced Research Center Chemical Building Blocks Consortium (ARC CBBC). Dit is een samenwerkingsverband tussen chemiebedrijven BASF en AkzoNobel en de kennisinstellingen Wageningen University & Research en Universiteit Twente.

Ze werken sinds 2016 aan innovatieve chemische processen en materialen. Jiaying Li, doctoraalstudent aan de Universiteit Twente onderzoekt polyelektrolyten.