Uitgangspunt is dat de consument niet mag worden misleid. Verwijzen afbeeldingen, namen of foto’s naar een land?
En zal de consument denken dat het product daarvandaan komt? Dan moet het zogeheten primaire ingrediënt óók uit dat land afkomstig zijn. Maar wisselende inkoopprijzen of mislukte oogsten maken dat de aardappelen voor de friet, of de cacaobonen voor de chocolade (tijdelijk) uit een heel ander land komen. De illustraties op de verpakking kloppen dan niet meer met de werkelijkheid. Dat moet volgens de Europese wetgever worden gecorrigeerd: de naam van het land of werelddeel waar het primaire ingrediënt vandaan komt, moet er ook bij komen te staan. Niet weggestopt, maar in hetzelfde gezichtsveld als dat vlaggetje of die foto. Zo wordt de misleiding over het land van herkomst weggenomen.

Geregistreerde merken zijn uitgezonderd

Dit heeft inmiddels veel voeten in de aarde. De regels zijn minder duidelijk dan het lijkt. Gelukkig zijn merken die geregistreerd zijn uitgezonderd. Het Italiaanse vlaggetje in het logo van Grand’Italia mag altijd blijven, ook als het graan van de pasta niet uit Italië komt. En namen die inmiddels zijn ingeburgerd hoeven zich ook niet aan de strenge regels te storen: Franse mosterd, Goudse stroopwafels en Frankfurter worstjes zijn inmiddels een beschrijvende naam geworden voor een smaak of receptuur. De consument zal niet denken dat de worstjes alleen maar uit Frankfurt komen.

Landsymbolen geven ook herkomst aan

Ook bekende gebouwen (Berliner Tor) en herkenbare landsymbolen (molens en tulpen, het Vrijheidsbeeld) kunnen zo’n herkomstteken vormen. De regels lijken helder, maar zijn toch best onduidelijk, bijvoorbeeld bij het vaststellen wat in een product het ‘primaire ingrediënt’ is. En volgens de regels moet je evenzoveel keren een disclaimer plaatsen als dat je vlaggetjes en landkleuren hebt afgebeeld. Dat is wel heel streng… Uiteindelijk draait het om het voorkomen van misleiding van de consument en dat kan misschien met één duidelijke disclaimer ook bereikt worden.

De oplossing? Verwijzingen naar een receptuur of stijl vallen buiten de herkomstregels. Veel verpakkingen worden inmiddels aangepast in de trant van ‘yoghurt Griekse stijl’ of ‘Aspergesoep op Limburgse wijze’. Wat een vrolijk vlaggetje op de verpakking wel niet teweeg kan brengen…

Auteur: Ebba Hoogenraad, advocaat food law bij Hoogenraad & Haak, kennispartner van VMT

Illustratie: Larissa Sas