In Verordening (EU) nr. 1169/2011 wordt onderscheid gemaakt tussen voorverpakte levensmiddelen, niet-voorverpakte levensmiddelen en bulkverpakkingen. Op voorverpakte levensmiddelen dient alle verplichte informatie vermeld te worden, zoals beschreven in artikel 9 van Verordening (EU) nr. 1169/2011. Wanneer het product niet-voorverpakt wordt verkocht, is het niet verplicht om alle wettelijke items op het etiket te zetten. Voor bulkverpakkingen, die business-to-business verkocht worden, gelden ook weer andere voorschriften.

Voorverpakte levensmiddelen

Een voorverpakt product is bestemd voor de eindverbruiker. Het levensmiddel zit bij inkoop in de verpakking waarmee het wordt verkocht aan de consument. Voorverpakte producten worden veelal verkocht in de supermarkt of via een webshop. Bij deze producten dienen de volgende wettelijke verplichte items vermeld te worden:

• een wettelijke benaming;
• de lijst van ingrediënten, inclusief percentages van ingrediënten die opvallen in woord of beeld;
• de aanwezige allergenen;
• een netto-hoeveelheid;
• de datum van minimale houdbaarheid of uiterste consumptiedatum;
• een gebruiks-/bewaaradvies;
• de naam of handelsnaam en adres van de fabrikant, verpakker, importeur of verkoper;
• het land van oorsprong of de plaats van herkomst, indien de consument anders kan worden misleid;
• een gebruiksaanwijzing, als het product moeilijk te gebruiken is zonder gebruiksaanwijzing;
• het alcoholvolumegehalte, indien dit hoger is dan 1,2%;
• een voedingswaardevermelding;
• de lotcode, waarmee het levensmiddel geïdentificeerd en getraceerd kan worden.

Deze informatie moet vermeld worden op het etiket of een label dat aan de verpakking vast zit. Alle wettelijk verplichte informatie moet vermeld worden in de taal van het land waar het wordt verkocht.

Niet-voorverpakte levensmiddelen

Niet-voorverpakte levensmiddelen zijn producten die zonder verpakking worden aangeboden aan de eindverbruiker of grote cateraars. Hieronder vallen ook levensmiddelen die zijn verpakt met het oog op de onmiddellijke verkoop (binnen 24 uur) óf die op verzoek van de consument worden verpakt op de plaats van verkoop. Voorbeelden van niet-voorverpakte levensmiddelen zijn:

• onverpakt brood, vlees of groente
• vleeswaren die in de supermarkt worden gewogen en verpakt
• noten die bij een marktkraam worden verpakt

Bij niet-voorverpakte producten hoeft enkel het volgende vermeld te worden:

• de wettelijke benaming
• de aanwezige allergenen

Deze informatie mag schriftelijk of elektronisch aanwezig zijn. Je kunt hierbij denken aan het gebruik van schapkaartjes, informatieborden of allergenensymbolen.

De informatie mag ook mondeling verstrekt worden, bijvoorbeeld door bij de klant aan te geven dat het personeel op de hoogte is. Het is hierbij van belang dat de klant weet dat de informatie beschikbaar is en op welke wijze. 

Bulkverpakkingen

Tot slot worden bepaalde levensmiddelen verhandeld in een stadium vóór de verkoop aan de eindverbruiker, of zijn deze bestemd voor verdere verwerking door een levensmiddelenbedrijf. Dit zijn bulkverpakkingen. Een bulkverpakking is een doos, krat of plastic omhulsel waarin grote hoeveelheden of meerdere producten worden vervoerd. Bij deze producten dient de volgende informatie vermeld te worden:

• een wettelijke benaming
• de datum van minimale houdbaarheid of uiterste consumptiedatum
• een gebruiks-/bewaaradvies
• de naam of handelsnaam en adres van de fabrikant, verpakker, importeur of verkoper
• de lotcode, waarmee het levensmiddel geïdentificeerd en getraceerd kan worden

Deze informatie moet worden aangebracht op het etiket of label van de buitenste verpakking waarin de levensmiddelen in de handel worden gebracht. Daarnaast dient alle overige wettelijk verplichte informatie bij óf voorafgaand aan elke levering beschikbaar te zijn (op papier of digitaal). Ook hier geldt dat alle wettelijk verplichte informatie vermeld moet worden in de taal van het land waar het wordt verkocht.

Allergeneninformatie altijd verplicht

Allergeneninformatie dient dus in alle gevallen verplicht aanwezig te zijn. Deze informatie moet enkel bij voorverpakte levensmiddelen direct op de verpakking staan. Bij alle overige producten dient de exploitant van het levensmiddel er zorg voor te dragen dat de informatie op de juiste wijze beschikbaar wordt gesteld. Het is tevens van belang dat ondernemers en medewerkers in de horeca over voldoende productkennis beschikken, zodat zij de klant goed kunnen informeren. Bovendien zal de allergeneninformatie bij elke receptuurwijziging aangepast moeten worden, zodat deze altijd up-to-date is.

Auteur: Mijke Bokma, namens de Food Law Guide redactie
Précon Consulting Group, ook Kennispartner van VMT.