Voorkom vervuilde perslucht in het productieproces

Zoals er algemene kwaliteits- en betrouwbaarheidsnormen van toepassing zijn op de voedselproductie, zijn er ook richtlijnen die expliciet betrekking hebben op het gebruik van perslucht in het productieproces. Perslucht is een belangrijke toegangspoort tot vervuiling, die nog vaak onderschat wordt.

'Een simpel 'mondkapje' is niet voldoende om contaminatie door perslucht te voorkomen'

Veel levensmiddelenfabrikanten beschouwen perslucht slechts als een energiebron in hun productieprocessen. Hierdoor wordt het onvoldoende meegenomen in de maatregelen voor risicoanalyse en risicominimalisatie. Aangezien de kwaliteit van de perslucht rechtstreeks van invloed is op de voedselveiligheid, moet de kwaliteit van perslucht ook gecontroleerd worden.

Typische toepassingen voor perslucht in de voedingsmiddelenindustrie zijn processen als reinigen, vullen, mengen, spuiten, snijden, transporteren en verpakken. Tijdens deze verschillende werkstappen is er, afhankelijk van de toepassing, direct of indirect contact tussen de perslucht en het product.

Direct of indirect contact

Direct contact wordt gemaakt wanneer de perslucht specifiek gericht is op het product of op de primaire verpakking die in contact komt met het product. Perslucht wordt bijvoorbeeld gebruikt om vloeistoffen te verdampen of als transportmedium voor droge voeding. Poedervormige stoffen zoals koffie, meel, poedermelk of zelfs gemalen specerijen worden ermee getransporteerd. Aan dergelijke droge producten worden hoge eisen gesteld op het gebied van vochtigheid, omdat ze door hun grote oppervlak in intensief contact komen met restvocht.

Om te voorkomen dat de poeder klontert of verontreinigd raakt, moet de perslucht absoluut droog en schoon zijn. Ook bij de verwerking van niet-droge levensmiddelen komt de perslucht direct in contact met het product. Bij sommige toepassingen wordt de perslucht zelfs direct in het product gebracht. Daarom is een hoge mate van zorgvuldigheid vereist wanneer het in direct contact komt met voedsel.

Indirect contact met levensmiddelen ontstaat wanneer de geëxpandeerde perslucht een product over een bepaalde afstand bereikt en met omgevingslucht wordt verdund. Typische persluchttoepassingen met indirect productcontact zijn het reinigen en drogen, bijvoorbeeld het afblazen van verpakkingsoppervlakken voor kwaliteitscontrole, en het transporteren van voedselverpakkingen. Bij indirect contact tussen de perslucht en het levensmiddel zijn de eisen aan de persluchtkwaliteit niet zo hoog als bij direct contact. Toch moet worden opgemerkt dat het levensmiddel ook via de verpakking kan worden verontreinigd.

Vervuiling door minerale oliën

Oliën kunnen op veel verschillende manieren in een voedingsmiddel terechtkomen. Vervuiling door smeerolie van oogstmachines of hydraulica is al mogelijk tijdens de oogst. Productverpakkingen van gerecycled karton bevatten minerale oliën die een voedingsmiddel kunnen verontreinigen, evenals de drukinkten die voor het ontwerp van de verpakking worden gebruikt.

Bij het genereren van perslucht worden in de meeste gevallen olie geïnjecteerde schroefcompressoren gebruikt. Minerale olie zorgt in de compressor voor het koelen en afdichten van de compressortrap. De opgewekte perslucht is daardoor onvermijdelijk verontreinigd met minerale olie. Daarom vindt er altijd een persluchtbehandeling plaats om het binnendringen van olie, het vochtgehalte en de deeltjes te verminderen.

Als alternatief worden vaak olievrije compressoren gebruikt. Bij het olievrije comprimeerproces wordt geen olie aan de
perslucht toegevoegd, maar worden koolwaterstoffen uit de omgevingslucht, zoals onvolledig verbrande diesel of emissies van industriële installaties, door de compressor aangezogen en gecomprimeerd en geconcentreerd. Olievrije compressie betekent niet automatisch olievrije perslucht. Dat komt omdat ook hier een adequate nabewerking nodig is om het koolwaterstofgehalte te verlagen.

In principe moet bij het gebruik van perslucht een gevarenanalyse volgens het HACCP-concept worden uitgevoerd”

ISO 22000

De voedselveiligheidsnorm ISO 22000 is gebaseerd op de algemene kwaliteitsmanagementnorm ISO 9001 en bevat specifieke eisen op het gebied van voedselveiligheid. Een essentieel onderdeel is de definitie van managementsystemen en -processen die nodig zijn voor de planning en implementatie in de voedselproductie. Bij de maatregelen voor risicoanalyse en risicominimalisatie moet rekening worden gehouden met perslucht. Hierbij ligt de nadruk op de zogenaamde preventieprogramma’s, die door de bedrijven zelf worden gedefinieerd en uitgevoerd. In principe moet bij het gebruik van perslucht een gevarenanalyse volgens het HACCP-concept worden uitgevoerd. Dit resulteert in de identificatie en definitie van kritische controlepunten en maatregelen voor risicobeperking of risicovermijding.

PRP/oPRP

In ISO 22000 worden controlemaatregelen die niet als kritische controlepunten (CCP) gedefinieerd zijn, aangeduid als preventieve programma’s of operationele preventieve programma’s (oPRP). Deze bewakings- en controlemaatregelen zijn specifiek gericht op de essentiële maatregelen voor de voedselveiligheid.

HACCP

Het HACCP-concept is verankerd in de levensmiddelenwetgeving en geldt voor alle bedrijven die commercieel actief zijn in de procesketen van de levensmiddelenproductie of de handel met levensmiddelen. Elke exploitant van een levensmiddelenbedrijf is verplicht de toepassing van een HACCP-concept aan te tonen door middel van passende documentatie.

Een continue bewaking van de perslucht is essentieel”

Documentatie

Een continue bewaking van de persluchtkwaliteit met geschikte sensortechnologie en monitoringsystemen is essentieel. De meetgegevens moeten worden vergeleken en gedocumenteerd met de vereiste persluchtkwaliteit en de eigen persluchtspecificaties van de fabrikant. Een volledige documentatie zorgt voor een optimale bewaking van de persluchtkwaliteit, ook tijdens interne en externe audits.

CCP

Kritische controlepunten (CCP) zijn processtappen of de punten in het persluchtsysteem waarop controle mogelijk is. Afhankelijk van het resultaat van de gevarenanalyse is het noodzakelijk om kritische controlepunten te definiëren. In het CCP zijn minimum- en maximumwaarden gedefinieerd, waarboven interventie met preventieve programma’s nodig is.

Praktijkgids

De praktijkgids ‘Voedselveiligheid en perslucht’ van BEKO Technologies is gericht op bedrijfsleiders, productiemanagers, kwaliteitsmanagers, technische managers, auditors en levensmiddeleninspecteurs. De gids bevat uitgebreide informatie over:
• Persluchtkwaliteit, zuiverheidsklassen en risicoanalyse
• Het persluchtproces in de industrie
• Aanbevelingen, welke persluchtkwaliteit is nodig en wanneer
• Componenten voor persluchtbehandeling en -bewaking
• Checklist voor persluchtkwaliteit in de voedingssector

Voorbeelden en toepassingen uit de voedingsmiddelenindustrie zijn o.a. transport, productie, verpakken, logistiek, controle en fermentering voor producten zoals melkpoeder, mineraalwaterflessen, lactose, chocolade, brood en nog veel meer.

Dit artikel is gesponsord door BEKO Technologies.

Listeriose is voor zwangere vrouwen, foetussen en pasgeborenen...

Het risicio van een listeria-infectie tijdens de zwangerschap en de gevolgen daarvan blijken groter dan gedacht te zijn. Uit nieuw onderzoek blijkt dat Listeria monocytogenes, een bacterie die listeriose veroorzaakt, gevaarlijker is voor zwangere vrouwen en hun ongeboren kind dan aanvankelijk aangenomen werd.

Betrouwbare detectie met DNA-gebaseerde Salmonella typering

In de voedingsindustrie is snelle identificatie van Salmonella cruciaal om uitbraken te voorkomen en voedselveiligheid te garanderen. Dankzij een innovatieve DNA-gebaseerde methode is het nu mogelijk om Salmonella serotypes snel en nauwkeurig te typeren, waardoor traditionele, trage processen vervangen worden door snellere en betrouwbaardere oplossingen.

Eerste geval van vogelgriep bij mens is bevestigd

In Canada is voor het eerst een vermoedelijk geval van H5N1 vogelgriep bij een mens vastgesteld. Het betreft een tiener uit British Columbia die vermoedelijk is blootgesteld aan een besmet dier. Volgens de autoriteiten is het risico voor de bevolking laag, maar het incident benadrukt het belang van waakzaamheid en onderzoek naar de overdracht van deze gevaarlijke ziekte.

Invoering ontbossingswetgeving definitief uitgesteld: voorgestelde...

De invoering van de ontbossingswetgeving (EUDR) is definitief uitgesteld tot december 2025. Het Europees Parlement ging akkoord met de voorgestelde uitstel van de wet. De EU-landen stemmen in met een jaar uitstel voor de invoering van de ontbossingswet, maar niet met de versoepelingen die het Europees Parlement wil.

De rol van vochtbeheersing bij bestrijding Listeria en Campylobacter

In de voedingsmiddelenindustrie wordt veel aandacht besteed aan reiniging en desinfectie. Hierbij wordt water gebruikt, wat helaas een broedplaats vormt voor veel schimmels, virussen en bacteriën. Wanneer oppervlakken na het reinigen niet goed worden gedroogd, is het schoonmaakwerk zo goed als voor niets geweest. Vochtbeheersing is dus van cruciaal belang. Ontvochtigingssystemen kunnen de overlevingskansen van ziekteverwekkers zoals Listeria en Campylobacter minimaliseren.

Recall analyse: Vleeswaren vaakst teruggehaald, gevolgd door...

ANALYSE - Elk jaar meldt de NVWA voedsel recalls en waarschuwingen. Deze producten worden om verschillende redenen teruggeroepen, bijvoorbeeld vanwege besmettingen met listeria of salmonella. Maar hoe ontwikkelden de aantallen recalls zich de afgelopen 7 jaar? Om welke redenen werden producten teruggeroepen? VMT brengt de cijfers van de toezichthouder van de afgelopen 7 jaar in kaart.

Certificering als sleutel tot vertrouwen: voedselveiligheid in een...

Met de toenemende bewustwording van consumenten over voedsel gerelateerde ziekten krijgt veiligheid een steeds hogere prioriteit binnen de voedselindustrie. Een effectieve manier om deze veiligheid te waarborgen én groei te stimuleren onder toenemende marktdruk, is door certificeringsnormen te verkrijgen en te behouden binnen alle voedselbeheersystemen.