Whole Genome Sequencing was cruciaal bij detectie Listeria-stam bij vleeswarenrecall Offerman

De DNA-techniek Whole Genome Sequencing (WGS) was cruciaal bij het linken van de listeriastam van de patiënten aan de vleeswaren van Offerman, zegt RIVM-epidemioloog Eelco Franz. "We kunnen nu op forensisch niveau patiënten linken aan voedselisolaten."

Afgelopen weekend was de terugroepactie van vleeswaren bij producent Offerman, onderdeel van de Ter Beke Groep, groot in het nieuws. NVWA en RIVM meldden dat ze met een nieuwe detectiemethode snel de bron van de besmetting konden detecteren. Dit blijkt te gaan om de WGS-techniek.

RIVM-epidemioloog Eelco Franz legt uit: “Voorheen konden we patiënten die besmet waren met dezelfde Listeriastam niet zo precies aan elkaar linken. Dat kunnen we met WGS nu wel.” RIVM had de desbetreffende Listeriastam al in 2017 bij een patiënt gedetecteerd. Dit jaar zag de organisatie een groeiend aantal patiënten met deze stam. Door deze resultaten te vergelijken met de DNA-database van de NVWA, konden ze een match vinden tussen de listeriastam bij patiënten en die van de vleeswaren van producent Offerman.

WGS-techniek

Normaal gaat RIVM bij een uitbraak met een vragenlijst langs de patiënten om te noteren wat en waar ze hebben gegeten. “Dit geeft als het goed is een lead naar een product en waar het vandaan komt. Daar kan het NVWA dan monsters nemen. Bij deze Listeria casus kon met de WGS-techniek de isolaten van patiënten direct worden gekoppeld aan een isolaat uit voedsel dat eerder dor de NVWA was verkregen. Dit versnelt de bronopsporing met enkele weken”.

Database NVWA

Voor een snelle detectie is het van belang dat de database van de NVWA en RIVM goed gevuld is. “Dat is steeds meer het geval doordat de NVWA-inspecteurs routinematig monsters nemen bij bedrijven en de isolaten worden getypeerd met de WGS-techniek.” Franz geeft aan dat deze techniek zeker zou hebben geholpen bij een snellere detectie van de bron van de EHEC-uitbraak in 2011, mits het DNA van het pathogeen in het voedselproduct bekend was.

Voor RIVM is deze techniek nu dé methode om pathogenen te identificeren. “Het begint voor ons al routine te worden. Met Salmonella hebben we al een paar succesvolle cases. We hebben bijna alle pathogenen al in kaart gebracht.” Ook in het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Duitsland en Frankrijk is de techniek voor routine. “Wat Nederland uniek maakt is de korte lijn tussen organisaties die de patiënten onderzoeken zoals RIVM met de toezichthouder NVWA en WFSR. We delen onze data. Daarmee lopen we wel voorop in Europa.”

Impact foodindustrie

Franz verwacht dat WGS een flinke impact zal hebben op de voedselveiligheid. “We kunnen op forensisch niveau patiënten linken aan een voedsel-isolaat. We kunnen daardoor snel voedingsmiddelen linken aan of juist uitsluiten van een besmetting. Dat is een groot voordeel.”

Listeria monocytogenes wordt uitgebreid behandeld op het VMT Food Safety Event op 28 november. Kijk voor het programma en voor aanmelding op de eventsite.

Simone Hertzberger, hoofdredacteur van de Nieuwsbrief Voedselveiligheid van Vakblad VMT, legt in Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1 uit wat de bacterie precies doet, waar 'ie vandaan komt en hoe voorkomen kan worden dat de bacterie in ons vlees terechtkomt.

Webapp voert DNA-sequencing uit en detecteert besmettingsbron

Besmetting in voedsel kan heel veel bronnen hebben. Doorgaans gaat het om een bacterie, maar waar komt die vandaan? Onderzoekers van de Hogeschool Leiden analyseren DNA daarvan en ontwierpen onder leiding van lector Astrid Heikema een webapp, waarmee bedrijven de bron van de besmetting kunnen detecteren.

Webinar terugkijken: Voedings- of gezondheidsclaim maken? Hier ligt...

Producenten proberen zich door middel van claims te onderscheiden van andere producenten. Maar niet alles mag zomaar geclaimd worden. Hoe ziet zo'n traject van het maken van een claim eruit? Hoe weet je of een voedings- of gezondheidsclaim gemaakt mag worden? En hoe kijkt de NVWA naar dit onderwerp? Eerder was deze webinar te zien op VMT waarin drie verschillende sprekers uitgebreid inzoomen op claims.

Recente risicobeoordeling: dreiging vossenlintworm via...

Een recente risicobeoordeling van het Noorse Wetenschappelijk Comité voor Voedsel en Milieu (VKM) bevestigt dat de kans klein is dat de gevaarlijke parasiet Echinococcus multilocularis Noorwegen bereikt via besmette landbouwproducten. Deze conclusie is gebaseerd op grondige analyse van besmettingsroutes, monitoring van dierenpopulaties en eerder onderzoek.