Jacob Schilstra, Global HUB Lead Consultancy bij Mérieux NutriSciences | KTBA, deelt zijn visie op de toekomst van de QA-manager en de uitdagingen die daarbij komen kijken. KTBA is gespecialiseerd dienstverlener op het gebied van kwaliteit, voedselveiligheid, duurzaamheid en wet- en regelgeving voor de voedingsindustrie. Het bedrijf maakt onderdeel uit van Mérieux NutriSciences, dat wereldwijd actief is op het gebied van laboratoriumanalyses, duurzaamheid en consultancy in de voedingsmiddelenindustrie.
Duurzaamheid en procesbeheersing
Duurzaamheid is geen tijdelijk fenomeen meer, maar een structurele verandering binnen het bedrijfsleven. “De opkomst van duurzaamheidseisen en wetgeving zoals de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) dwingt bedrijven om transparanter te zijn en verantwoording te nemen voor hun impact”, zegt Schilstra. “Wat vroeger een eenmalige inspanning was, zoals duurzaamheidsprojecten, is nu een systeem geworden waarbij bedrijfsprocessen continue moeten worden gemonitord en verbeterd en waarbij jaarlijks moet worden gerapporteerd.”
Transparantie en verantwoordelijkheid
De focus op duurzaamheid brengt ook een grotere druk op bedrijven om transparanter te zijn. Volgens Schilstra wordt deze transparantie geëist door wetgevers, maar ook door afnemers, NGO’s en andere stakeholders. “Of het nu gaat om ontbossingswetgeving of de vraag naar CO2-footprints, bedrijven moeten steeds meer verantwoording afleggen over hun impact.”
Je moet kunnen nagaan waar je grondstoffen vandaan komen en wat hun impact is”
Dit betekent dat bedrijven niet alleen hun eigen processen moeten beheersen, maar ook die van hun toeleveringsketen. “De eisen rond traceerbaarheid worden strenger. Je moet kunnen nagaan waar je grondstoffen vandaan komen en wat hun impact is. Dit vereist verregaande transparantie, wat bedrijven dwingt om hun toeleveringsketens nauwkeurig in kaart te brengen.”
Integratie
Duurzaamheid en voedselveiligheid hebben veel overeenkomsten, legt Schilstra uit. “Net als bij voedselveiligheid voer je bij duurzaamheid risicoanalyses uit en stel je verbeterprogramma’s op. Denk bijvoorbeeld aan de CSDDD (Corporate Sustainability Due Dilligence Directive) die voor duurzaamheid vereist is. Net zoals we gevaren en risico’s van grondstoffen en processen in kaart brengen bij voedselveiligheid, doe je dat ook voor duurzaamheidsaspecten. Het is daarom belangrijk beide systemen te integreren om alle belangen goed te kunnen afwegen en verantwoorde keuzes te kunnen maken.”
Vooral in kleinere bedrijven ligt de verantwoordelijkheid voor duurzaamheid vaak bij de kwaliteitsafdeling. “Maar niet iedere QA-manager kan deze extra verantwoordelijkheid erbij nemen”, merkt
Schilstra op.
Specialist of coördinator?
Schilstra ziet dat QA-managers een keuze moeten maken: “Je kunt niet overal expert in zijn en de ins en outs van weten. QA-managers moeten zich afvragen of ze een specialist willen blijven, met een sterke focus op voedselveiligheid, of dat ze een meer coördinerende rol willen innemen, waarin ze ook duurzaamheid en andere compliance-onderdelen overzien en integreren.”
Deze keuze is essentieel voor de toekomst van de QA-manager. “Er zijn QA-managers die al aangeven dat ze genoeg werk hebben en zich liever specialiseren. Maar er zijn ook managers die deze nieuwe uitdagingen zien als een kans om hun rol te verbreden en meer integraal te werken.”
Deze verschuiving vraagt om een bredere visie op kwaliteitsmanagement. “Bedrijven moeten nadenken hoe ze hun teams willen organiseren. Vooral bij grotere bedrijven kan er naast de QA-manager een aparte duurzaamheidsspecialist nodig zijn. Als het belang van integratie van systemen maar voorop staat.”
AI en risicoanalyses
Naast duurzaamheid ziet Schilstra een belangrijke rol weggelegd voor technologie, met name kunstmatige intelligentie (AI). “AI biedt ongekende mogelijkheden om data te analyseren en te gebruiken in het kwaliteitsmanagementproces, met name bij risicoanalyses. AI kan helpen om sneller en nauwkeuriger beslissingen te nemen.”
“Je moet je echter wel bewust zijn van de grenzen die er aan het gebruik zitten. Je hebt wel trusted data nodig om zinvolle resultaten te krijgen”, waarschuwt Schilstra. “AI stelt je in staat om risico’s beter in te schatten en processen te optimaliseren. Bedrijven moeten echter goed nadenken over welke data ze verzamelen en hoe ze die effectief kunnen gebruiken.”
Kennisdeling door projecten
Een van de manieren waarop bedrijven nieuwe technologische mogelijkheden kunnen benutten, is door samen te werken en data te delen. Schilstra noemt initiatieven waarbij Mérieux NutriSciences betrokken is, gericht op het verbeteren van risicoanalyses en monitoringsprogramma’s door samenwerking tussen bedrijven. “Een goed voorbeeld is een project waarbij zes grote internationale bedrijven zoals Mars en Danone hun analyseresultaten delen binnen een zogenaamd ‘trusted third party’-model.”
Voedselveiligheid wordt als een non-competitive onderwerp gezien, waardoor samenwerking tussen bedrijven mogelijk is. “Door data te delen, kunnen bedrijven gezamenlijk sterkere risicoanalyses uitvoeren en efficiëntere monitoringsprogramma’s toepassen.”
Het delen van data binnen dergelijke projecten maakt het mogelijk om generieke risicoanalyses te creëren”
Een ander voorbeeld is Riskplaza, dat zich met haar gevarendatabase en certificatie focust op de beheersing van grondstofgevaren. Ook binnen het certificatieschema van Riskplaza wordt onderzocht hoe data gedeeld kan worden. “Het delen van data binnen dergelijke projecten maakt het mogelijk om generieke risicoanalyses te creëren die voor meerdere bedrijven bruikbaar zijn. Dit bespaart tijd en helpt bedrijven zich te focussen op de gebieden waar de grootste risico’s liggen. Extra deelnemers zijn dus altijd welkom”, nodigt Schilstra uit.
De keuze voor de toekomst
De rol van de QA-manager verandert dus onherroepelijk en de keuze tussen specialisatie en coördinatie wordt steeds urgenter. Schilstra roept QA-managers op om proactief na te denken over hun toekomst. “We adviseren QA-managers om nu een keuze te maken: blijf je specialist op het gebied van voedselveiligheid, of ontwikkel je je tot een manager die het grotere geheel overziet en duurzaamheid integreert?”
Deze keuze is niet alleen belangrijk voor de QA-manager zelf, maar ook voor de bedrijven waarvoor zij werken. “Bedrijven moeten hun teams organiseren zodat ze voorbereid zijn op de toekomst. De integratie van voedselveiligheid, kwaliteit, duurzaamheid en technologie vraagt om een andere manier van werken. Wij adviseren daar graag bij.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met KTBA.
